Để xây dựng gạch bê tông khí chưng áp AAC hiệu quả và chất lượng cần đảm đảm những tiêu chuẩn khắt khe về kỹ thuật cũng như việc lựa chọn vật liệu phù hợp cho công trình và thiết kế cấu tạo cho khối xây cùng quy trình kỹ thuật thi công.
Gạch bê tông khí chưng áp AAC
Gạch Block AAC Block bê tông khí chứng áp (viết tắt là block AAC) đáp ứng TCVN 7959:2017 - Bê tông nhẹ - Sản phẩm bê tông khí chưng áp - Yêu cầu kỹ thuật, được thử nghiệm theo TCVN 9030:2017 - Bê tông nhẹ - Phương pháp thử Thường sử dụng Block AAC có chiều dài lớn nhất đến 1200mm, với chiều dày từ 75mm đến 200mm, chiều cao từ 100mm đến 600mm. Vì vậy cần hết sức chú ý trong bảo quản, vận chuyển đến nơi tiêu thụ, trong khâu thiết kế và thi công tường AAC
Lựa chọn vật liệu phù hợp cho công trình và thiết kế cấu tạo cho khối xây tường gạch AAC
Để lựa chọn phù hợp trước hết phải dựa trên các tính năng của vật liệu xây dựng rồi so sánh với yêu cầu thiết kế công năng của công trình cũng như yêu cầu cung cấp vật liệu tại công trình.
Các nguyên tắc chính: phân biệt tường bao và tường trong nhà, tường bao phải đảm bảo yêu cầu chịu tải trọng gió bão, chống cháy, chống thấm, chịu thời tiết, cách âm, cách nhiệt, có chiều dày nói chung không nhỏ hơn 170mm. Tường trong nhà cần nhẹ, cách âm, cách nhiệt, chống cháy.
Vật liệu đảm bảo yêu cầu tỷ lệ sử dụng vật liệu không nung cho công trình, đáp ứng bài toán vân bằng nhiệt, tiết kiệm năng lượng cho tòa nhà.
Nhà nhiều tầng và cao tầng sử dụng vật liệu nhẹ chống cháy, dạng modul tiền chế như các block lớn hoặc cấu kiện lắp ghép, giảm tĩnh tải lên hệ kết cấu và nền móng, thi công nhanh, có thể không cần trát, chất lượng đồng nhất. Dễ bảo trì sửa chữa hoặc thay thế. Nhà siêu cao tầng nên sử dụng vật liệu nhẹ, chống cháy modul tiền chế do lắp ghép thi công và bảo trì nhanh.
Gạch Block AAC Block bê tông khí chứng áp (viết tắt là block AAC) đáp ứng TCVN 7959:2017 - Bê tông nhẹ - Sản phẩm bê tông khí chưng áp - Yêu cầu kỹ thuật, được thử nghiệm theo TCVN 9030:2017 - Bê tông nhẹ - Phương pháp thử Thường sử dụng Block AAC có chiều dài lớn nhất đến 1200mm, với chiều dày từ 75mm đến 200mm, chiều cao từ 100mm đến 600mm. Vì vậy cần hết sức chú ý trong bảo quản, vận chuyển đến nơi tiêu thụ, trong khâu thiết kế và thi công tường AAC
Lựa chọn vật liệu phù hợp cho công trình và thiết kế cấu tạo cho khối xây tường gạch AAC
Để lựa chọn phù hợp trước hết phải dựa trên các tính năng của vật liệu xây dựng rồi so sánh với yêu cầu thiết kế công năng của công trình cũng như yêu cầu cung cấp vật liệu tại công trình.
Các nguyên tắc chính: phân biệt tường bao và tường trong nhà, tường bao phải đảm bảo yêu cầu chịu tải trọng gió bão, chống cháy, chống thấm, chịu thời tiết, cách âm, cách nhiệt, có chiều dày nói chung không nhỏ hơn 170mm. Tường trong nhà cần nhẹ, cách âm, cách nhiệt, chống cháy.
Vật liệu đảm bảo yêu cầu tỷ lệ sử dụng vật liệu không nung cho công trình, đáp ứng bài toán vân bằng nhiệt, tiết kiệm năng lượng cho tòa nhà.
Nhà nhiều tầng và cao tầng sử dụng vật liệu nhẹ chống cháy, dạng modul tiền chế như các block lớn hoặc cấu kiện lắp ghép, giảm tĩnh tải lên hệ kết cấu và nền móng, thi công nhanh, có thể không cần trát, chất lượng đồng nhất. Dễ bảo trì sửa chữa hoặc thay thế. Nhà siêu cao tầng nên sử dụng vật liệu nhẹ, chống cháy modul tiền chế do lắp ghép thi công và bảo trì nhanh.
Gạch bê tông khí chưng áp AAC có thể được lựa chọn sử dụng cho nhà thấp tầng, nhiều tầng và cao tầng, siêu cao tầng, nhà đa năng. Tuy nhiên, nên ưu tiên sử dụng cho nhà cao tầng và tường trong, hạn chế sử dụng làm tường ngoài, trừ nhà có mái hắt che mưa.
Nguyên tắc thiết kế: khối xây tường: nhịp tường dài không quá 4m phải có nẹp trụ tường, chiều cao tường từ 1,2 – 1,5m có 1 giằng tường, cao từ 2 đến 2,5m, có giằng tường thứ 2. Chiều cao nhịp tường không quá 4 m. Phải co neo bật bát thép liên kết với cột khung BTCT. Tại các vị trí chuyển hướng và đinh tường nên bố trí khe co giãn, bơm bằng keo tường nở PU. Tại các chéo giảm yếu tiết diện như cửa sổ, cửa đi và dọc theo đường liên kết tiếp giáp tường, trụ, đường kỹ thuật ME phải dán căng lưới sợi thủy tinh bền kiềm bằng keo xi măng. Khu vực vùng nước phải chống thấm và nên sử dụng keo xi măng polimer. Các vị trí vật treo nặng phải dùng tắc ke nhựa than to hoặc liên kết qua bản mã thép dán bằng keo xi măng polimer trực tiếp lên mặt tường. Chân tường có nguy cơ ngập nước nên sử dụng 3 hàng gạch bê tông đặc. Tường ngoài phải tính tải trọng gió bão, an ninh, an toàn và cấu tạo các lớp chống thấm phù hợp.
Các bước thi công xây block AAC
Trắc đạc và lắp cữ: Công tác trắc đạc đảm tường được xây bằng block AAC đúng vị trí thiết kế, đúng kích thước hình học. Thiết bị thường dùng trong trắc đạc, bật mực bao gồm: máy trắc đạc, máy cân bằng laser, ni vô.
Trước khi sử dụng, máy trắc đạc và máy cân bằng laser phải được điều chỉnh độ chính xác theo lí lịch máy. Trong quá trình sử dụng, nếu phát hiện có sai số phải điều chỉnh sửa chữa lại mới được sử dụng.
Cán bộ kỹ thuật phải có chứng chỉ đào tạo chuyên ngành mới được phép sử dụng máy trắc đạc và máy cân bằng laser trong quá trình thực hiện công việc trắc đạc.
Trước khi tiến hành trắc đạc, phải vệ sinh sạch sàn thi công. Căn cứ bản vẽ thiết kế, cán bộ trắc đạc định vị tim trục, tiếp đến bật mực chân cơ tường và đường biên tường lên đáy sàn, dầm. Bật đường mực để thi công.
Thi công xây tường: Thiết bị thường dùng trong thi công xây block AAC là máy cắt bê tông, máy bắn vít, máy bắn đinh bê tông.
Các bước thi công như sau:
- Chuẩn bị vữa: Đối với loại vật liệu này nên dùng vữa khô trộn sẵn theo TCVN 9028 (vữa cho bê tông nhẹ), vữa tươi được trộn tại công trường theo hướng dẫn ghi trên vỏ bảo hoặc theo chỉ dẫn trực tiếp của cán bộ kỹ thuật.
- Rải hàng vữa xuống nền, chiều dày lớp vữa này theo yêu cầu thiết kế hoặc theo chỉ dẫn trực tiếp của cán bộ kỹ thuật.
- Xây 3 hàng chân tường bằng gạch bê tông đặc trước khi xây hàng block AAC đầu tiên. Đóng ke thép định vị vào lỗ khoan trên mặt cột BTCT hoặc vách BTCT tại hai đầu nhịp tường dự kiến.
- Rải vữa xây lên bề mặt hàng gạch bê tông đặc thứ 3, lúc này cần điều chỉnh chiều dày lớp vữa xây theo chỉ dẫn trực tiếp của cán bộ kỹ thuật. Xây viên block đầu tiên, bôi vữa xây lên một đầu viên block và đặt lên lớp vữa với đầu đã quét vữa tiếp xúc với cột hoặc vách, dùng búa cao su gõ lèn chặt vữa và điều chỉnh vị trí cho phù hợp.
- Sau đó dùng đinh đóng bát neo hoặc cấy râu thép Ø 8-10 mm để liên kết với cột hoặc tường bê tông cốt thép, mặt bát neo hoặc râu tiếp xúc với mặt trên viên block.
- Quét vữa xây lên đầu còn lại (một đầu đã liên kết với tường hoặc cột) và xây viên thứ 2, đặt viên block lên lớp vữa, dùng búa cao su gõ lèn chặt và điều chỉnh cho thẳng hàng. Tiếp tục xây các viên tiếp theo theo cách tương tự viên thứ 2, ví dụ về xây và điều chỉnh bằng búa cao su Với những tấm phải gia công, cần tiến hành đo cẩn thận, bật mực và cắt theo đường mực. Đối với block AAC có thể dùng cưa tay để cắt nhưng cần có ke để bảo đảm viên cắt vuông vắn.
- Tiếp tục như vậy cho hết hàng block thứ nhất. Xây hàng thứ hai lặp lại như xây hàng thứ nhất, phải bảo đảm xây không trùng mạch.
- Tiếp tục các hàng xây cho đến khi xây xong hàng trên cùng. Hàng trên cùng sẽ chừa lại khoảng hở xấp xỉ 5mm so với trần BTCT để bơm keo trương nở PU.
- Dán lưới sợi thủy tinh bền kiềm 2 bên mặt tường tại ví trí dọc theo mối nối tường và cột từ trên xuống dưới bằng keo xi măng polymer.
Sau khi xây chèn xong cần dán băng lưới sợi thủy tinh bền kiềm dài 1m, cả hai bên mặt tường bằng keo xi măng polymer, với góc dán chéo 450 Dán lưới sợi thủy tinh cho khung cửa
- Thi công tuyến điện nước (ME). Khi thi công ME không cho phép cắt ngang quá nửa chiều dày tường. Chỉ thi công điện nước sau ít nhất 5 ngày kể từ khi đã thi công xong tường. Sau khi lắp điện nước phải dán băng lưới sợi thủy tinh rộng 150mm bằng keo xi măng polymer dọc theo tuyến.
- Hoàn thiện khe nối Bơm keo PU trương nở hoặc loại vật liệu khác có tính năng tương đương theo chỉ dẫn trong thiết kế vào khe đỉnh tường AAC, khe biến dạng giữa tường và cột, giữa vách bê tông cốt thép với tường xây;
- Trước khi trát, kiểm tra độ phẳng của mặt tường, nếu mặt tường không phẳng thì dùng bàn chà hoặc máy mài làm phẳng sơ bộ cho tường, sau đó xoa hồ lót chuyên dụng. Đợi hồ lót khô (sau khoảng 2 h), tiếp tục xoa lớp vữa lót tạo phẳng cho mặt tường. Sau đó trát tường theo hướng dẫn trong TCVN 9377-2:2012 Công tác hoàn thiện trong xây dựng - Thi công và nghiệm thu
- Thi công chống thấm tường: Tại các khu vực dùng nước, khu WC, bếp của tường block AAC cần phải được chống thấm. Nếu khu vực tường đã khô hoàn toàn có thể sử dụng các lớp phủ chống thấm hữu cơ như sơn bitum polymer, sơn silicon, sơn Polyuretan. Tại các vị trí tường không khô hoặc lâu khô có thể sử dụng các loại sơn gốc xi măng polymer. Nếu dùng sơn xi măng polymer thì khi sử dụng keo ốp gạch hoàn thiện sẽ bám dính tốt.
Yêu cầu an toàn và bảo vệ môi trường
Công tác an toàn lao động và an toàn kỹ thuật Trong thi công xây tường block AAC phải tuân thủ Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về An toàn trong xây dựng (QCVN 18:2014/BXD) và các yêu cầu của tài liệu này. Trước khi triển khai công tác thi công phải lập biện pháp an toàn, nội dung bao gồm:
- An toàn cho người thi công xây dựng; An toàn kỹ thuật cho block AAC, máy móc và trang thiết bị thi công; An toàn về điện; Các biện pháp phòng cháy, chữa cháy, phòng chống mưa bão; Các biện pháp cải thiện điều kiện làm việc cho cán bộ và công nhân thi công, đặc biệt khi làm việc trên cao; Tổ chức học tập về an toàn lao động cho cán bộ và công nhân trước khi bước vào thi công.
Trong quá trình thi công phải đảm bảo các yêu cầu sau:
- Phải đeo dây an toàn khi làm việc trên cao và các vị trí ngoài biên công trình; có đủ ánh sáng cho khu vực làm việc; quy định tín hiệu và thông tin liên lạc thống nhất trong quá trình xây dựng; Mặt bằng thi công phải đảm bảo các yêu cầu chung về an toàn trên toàn bộ mặt bằng thi công của cả công trình; Thiết bị thi công chính phải được kiểm định, kiểm tra định kỳ và phải có sổ nhật trình máy theo quy định; Thợ vận hành cầu tháp cần có đầy đủ chứng chỉ theo quy định mới được tham gia thi công.
Khi xây dựng từ tầng 2 trở lên, nếu chưa có lan can thì phải có biện pháp che chắn bảo vệ. Xây dựng tường ngoài phải có giàn giáo đảm bảo an toàn. Người xây dựng đứng trên giàn giáo hoặc giá đỡ phải đeo dây an toàn. Dây an toàn phải móc vào bộ phận kết cấu ổn định của công trình.
Bảo vệ môi trường:
- Khi dùng máy cắt khô block AAC phát sinh nhiều bụi, vì vậy phải sử dụng máy cắt có hút bụi và túi lọc bụi đi kèm. - Các mảnh vụn AAC cần được thu gom và chuyển vào vị trí thu gom của công trường. - Sau khi thi công tường ngăn phòng cần phải quét dọn vệ sinh toàn bộ mặt bằng vừa thi công.
Nghiệm thu
Nghiệm thu vật liệu Các vật liệu được vận chuyển đến công trường phải có hồ sơ chứng nhận hợp chuẩn theo yêu cầu. Những vật liệu nào chưa có tiêu chuẩn cần có hồ sơ xác nhận đáp ứng yêu cầu của thiết kế.
Nghiệm thu công tác xây
Hướng dẫn chung: Kiểm tra nghiệm thu công tác xây tường block AAC phải theo đúng các yêu cầu quy định trong tài liệu này và các yêu cầu khác có liên quan. Các thiết bị thi công trước khi đưa vào sử dụng trên công trường phải kiểm tra theo TCVN 4087:2012 về điều kiện kỹ thuật và tính năng an toàn khi sử dụng. Tất cả vật liệu trước khi sử dụng vào công trình đều phải được kiểm tra về chất lượng và sự phù hợp đối với công trình. Tùy theo tính chất của từng loại công việc mà quy định các giai đoạn kiểm tra và nghiệm thu sao cho phù hợp với tiến độ thi công.
Hồ sơ nghiệm thu kết cấu tường bao gồm:
- Chứng chỉ xuất xưởng của block AAC; Các văn bản xác định chất lượng các vật liệu liên quan; Thiết kế biện pháp thi công được duyệt; Bản vẽ hoàn công công tác xây tường block AAC; Biên bản hoặc bản vẽ các thay đổi so với thiết kế (nếu có); Sổ nhật ký thi công ghi chép các diễn biến trong quá trình từ khi bắt đầu đến khi kết thúc công việc và những thỏa thuận về biện pháp xử lý kỹ thuật (nếu có) giữa nhà thầu và tư vấn giám sát hoặc đại diện thiết kế. Nghiệm thu từng giai đoạn theo quy định; nghiệm thu công tác khuất lấp như điện nước (nếu công tác này được thực hiện đồng thời);
Kiểm tra nghiệm thu block AAC và các vật liệu liên quan
- Việc kiểm tra nghiệm thu block AAC tại hiện trường phải dựa vào chứng chỉ xuất xưởng, dấu KCS trên pallette, kết hợp quan sát và xem xét từng kiện sản phẩm. Các viên rạn nứt, vỡ do quá trình vận chuyển, xếp bãi phải loại riêng ra để nghiên cứu tận dụng nếu có thể. Kiểm tra nghiệm thu vật liệu liên quan phải dựa vào chứng chỉ chất lượng và hợp chuẩn kèm theo. Trong trường hợp cần thiết có thể lấy mẫu kiểm tra theo tiêu chuẩn công bố của nhà cung cấp
Nghiệm thu kết cấu tường
- Kết cấu tường đảm bảo mức sai lệch cho phép - Chiều rộng vết rạn nứt không lớn hơn 0,1 mm.
Hy vọng với những giải pháp kỹ thuật chống nứt tường xây bằng gạch không nung nêu trên sẽ giúp kỹ sư, công nhân thi công, cán bộ kỹ thuật, đội trưởng, tư vấn giám sát, nâng cao kiến thức và năng lực kỹ thuật trong quy trình sử dụng gạch không nung cho tường xây.
ximang.vn TS. Trần Bá Việt (Hội Bê tông Việt Nam)
