» Sau 3 năm triển khai Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội giai đoạn 2021 – 2030”, thị trường nhà ở xã hội (NƠXH) ghi nhận bước chuyển mạnh mẽ. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu thực tế của hàng triệu người dân, vẫn cần tháo gỡ những nút thắt về quỹ đất, thủ tục và cơ chế chính sách.
Thị trường bất động sản Việt Nam đang cho thấy dấu hiệu hồi phục rõ rệt ở phân khúc nhà ở xã hội. Đây là phân khúc tập trung nhu cầu của đại đa số người dân có thu nhập trung bình và thấp, đồng thời giữ vai trò quan trọng trong việc bảo đảm an sinh xã hội. Sự phục hồi nguồn cung, tốc độ triển khai dự án và kết quả đạt được tại nhiều địa phương đã tạo thêm niềm tin cho thị trường. Tuy nhiên, những thách thức về thủ tục hành chính, quỹ đất và cơ chế khuyến khích doanh nghiệp vẫn cần được giải quyết kịp thời nếu muốn duy trì đà tăng trưởng ổn định.
Dữ liệu từ Viện Nghiên cứu đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE) cho thấy, nguồn cung nhà ở từng đạt gần 180.000 sản phẩm năm 2018, nhưng rơi xuống chỉ hơn 48.000 sản phẩm năm 2022, đây là mức thấp nhất trong gần một thập kỷ. Từ năm 2023, thị trường đã dần phục hồi: hơn 65.000 sản phẩm mới năm 2024 và riêng 6 tháng đầu năm 2025 đã có thêm 51.000 sản phẩm. Tuy nhiên, cơ cấu nguồn cung lại đi chệch so với nhu cầu thực. Trong khi phần lớn người dân cần căn hộ bình dân (dưới 25 triệu đồng/m²) và trung cấp (25 - 50 triệu đồng/m²), thì tỷ trọng hai phân khúc này lại giảm liên tục, từ mức 19% và 33% năm 2019 xuống còn 7% và 19% năm 2024. Tại Hà Nội và TP.HCM, phân khúc căn hộ vừa túi tiền hầu như biến mất từ năm 2023, khiến việc tiếp cận nhà ở của người lao động và người thu nhập thấp càng khó khăn hơn.
Cả nước có 692 dự án nhà ở xã hội đang được triển khai.
Trái lại, ở phân khúc nhà ở xã hội, bức tranh lại sáng sủa hơn nhờ chính sách thúc đẩy mạnh mẽ từ Chính phủ. Bộ Xây dựng cho biết, đến nay cả nước có 692 dự án NƠXH đang triển khai với tổng quy mô 633.559 căn hộ. Trong đó, 146 dự án đã hoàn thành hơn 103.000 căn, 144 dự án đã khởi công và đang xây dựng hơn 127.000 căn, còn 402 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô hơn 400.000 căn. Như vậy, chỉ trong vòng 3 năm kể từ khi Đề án được ban hành, tiến độ thực hiện đã đạt gần 60% mục tiêu 1 triệu căn hộ.
Một điểm nhấn đáng chú ý là tốc độ bàn giao căn hộ nhà ở xã hội tăng mạnh. Riêng 7 tháng đầu năm 2025, cả nước đã hoàn thành 36.862 căn, tương đương hơn 80% kết quả cả năm 2024 và gấp hơn 7 lần so với năm 2022. Đã có 9/31 địa phương tiệm cận hoặc vượt kế hoạch được giao, trong đó Hải Phòng, Huế, Quảng Ninh và đặc biệt là Nghệ An đều ghi nhận kết quả vượt chỉ tiêu. Nghệ An, với kế hoạch 1.420 căn trong năm 2025, dự kiến sẽ bàn giao tới 2.456 căn, đạt 173%.
Sự lan tỏa của phong trào triển khai nhà ở xã hội cũng thể hiện qua sự kiện ngày 19/8 vừa qua, khi cả nước khởi công đồng loạt 250 dự án nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, trong đó có tới 22 dự án thuộc phân khúc NƠXH. Điều này cho thấy quyết tâm chính trị mạnh mẽ và sự vào cuộc đồng bộ từ Trung ương đến địa phương trong việc giải quyết nhu cầu nhà ở cho người dân.
Tuy nhiên, để đạt mục tiêu 100.000 căn trong năm 2025 và tiến tới mốc 1 triệu căn vào năm 2030, vẫn còn nhiều thách thức cần tháo gỡ. Nhiều địa phương bố trí quỹ đất chưa hợp lý, một số dự án nhà ở xã hội nằm xa trung tâm, thiếu hạ tầng thiết yếu như giao thông, trường học, bệnh viện, khiến sức hút của dự án giảm. Song song với đó là nghịch lý “vừa thiếu, vừa ế”: hàng triệu người lao động chưa có nhà ở, nhưng vẫn có những dự án khó bán do vị trí hoặc thủ tục mua bán phức tạp. Ngoài ra, việc khống chế chi phí marketing ở mức 2% khiến doanh nghiệp khó truyền thông hiệu quả đến đúng đối tượng thụ hưởng, trong khi tình trạng mua đi bán lại trái phép NƠXH vẫn diễn ra, làm méo mó thị trường.
Để khắc phục, Bộ Xây dựng đã đưa ra nhiều giải pháp: khẩn trương rà soát và giao đất cho các dự án nhà ở xã hội, yêu cầu chủ đầu tư dự án thương mại thực hiện nghiêm nghĩa vụ bố trí 20% quỹ đất cho NƠXH, thúc đẩy tiến độ thi công “3 ca 4 kíp” với các dự án đã khởi công, và đơn giản hóa thủ tục hành chính để rút ngắn thời gian triển khai. Đồng thời, cần bổ sung cơ chế quản lý giao dịch, yêu cầu hoàn trả phần ưu đãi nếu chủ sở hữu bán NƠXH cho đối tượng ngoài diện chính sách, qua đó hạn chế đầu cơ và bảo đảm quyền lợi cho người có nhu cầu thực.
PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam nhấn mạnh, nhà ở xã hội không chỉ là vấn đề an sinh, mà còn là động lực phát triển đô thị bền vững. Nếu duy trì tốc độ hiện nay, mục tiêu 1 triệu căn hộ vào năm 2030 hoàn toàn khả thi, qua đó góp phần ổn định thị trường bất động sản và nâng cao chất lượng sống cho hàng triệu người dân.
Cem.Info
