» Tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng cùng với giá cả tăng đột biến trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đang trở thành nút thắt lớn, trực tiếp cản trở tiến độ nhiều dự án hạ tầng và dân sinh, kéo theo những hệ lụy tiêu cực cho phát triển kinh tế - xã hội địa phương.
Thị trường vật liệu xây dựng tại Thanh Hóa đang bước vào giai đoạn đầy biến động. Nguồn cung hạn chế, giá liên tục leo thang khiến nhiều công trình xây dựng, từ dự án hạ tầng trọng điểm đến nhà ở dân sinh bị đình trệ. Những bất cập trong quản lý khoáng sản, sự chậm trễ trong thủ tục hành chính và các vụ việc vi phạm pháp luật liên quan đến khai thác mỏ đã bộc lộ rõ những lỗ hổng cần sớm khắc phục để đảm bảo sự phát triển bền vững.
Theo khảo sát, từ đầu năm 2024 đến nay, giá vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã tăng 30 - 40%. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc nhiều mỏ khoáng sản bị đình chỉ do vi phạm pháp luật, một số mỏ đã khai thác hết trữ lượng, cùng lúc nhiều dự án lớn được triển khai và quy hoạch mỏ chồng lấn với đất quốc phòng, văn hóa, di tích lịch sử khiến việc cấp phép khai thác không thể thực hiện. Đặc biệt, tình trạng thao túng mỏ khoáng sản đã gây ảnh hưởng đến thị trường cát.
Nhiều mỏ khai thác vật liệu xây dựng đang bị tạm dừng hoạt động do chưa làm đúng quy định pháp luật.
Một nguyên nhân khác đến từ thủ tục hành chính quá kéo dài. Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường Thanh Hóa, thời gian từ quy hoạch đến khi một mỏ khoáng sản có thể đi vào khai thác mất khoảng 1.365 ngày, tức hơn 4 năm. Đây là một trong những rào cản lớn khiến nguồn cung vật liệu xây dựng không đáp ứng được nhu cầu thực tế.
Tính đến ngày 01/8/2025, Thanh Hóa có 295 mỏ vật liệu xây dựng thông thường còn hiệu lực khai thác, trong đó có 214 mỏ đá xây dựng, 52 mỏ đất san lấp và 29 mỏ cát xây dựng. Tuy nhiên, số lượng mỏ hoạt động thực tế lại hạn chế. Đối với đá xây dựng, trữ lượng được cấp phép khoảng 187 triệu m³, nhưng nhiều mỏ đã tạm dừng vì hết trữ lượng hoặc vi phạm, dự kiến năm 2025 sẽ thiếu 3,19 triệu m³. Với đất san lấp, tổng trữ lượng 58,62 triệu m³, song chỉ 10 mỏ còn khai thác, nhiều mỏ dính sai phạm hoặc đã cạn kiệt, dẫn đến dự kiến thiếu tới 13,17 triệu m³. Riêng cát xây dựng, dù được cấp phép khai thác 10,4 triệu m³, hiện chỉ có 3 mỏ hoạt động với tổng công suất 95.000 m³/năm, dự kiến năm 2025 thiếu 3,09 triệu m³.
Không chỉ thiếu hụt trước mắt, dự báo giai đoạn 2026 - 2030 Thanh Hóa còn thiếu nghiêm trọng hơn: 16,18 triệu m³ cát xây dựng, 22,47 triệu m³ đá xây dựng và 128,54 triệu m³ đất san lấp. Những con số này cho thấy sức ép rất lớn đặt lên tiến độ các dự án xây dựng trong nhiều năm tới.
Để khắc phục tình trạng trên, ngày 29/7/2025, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Kế hoạch khắc phục tồn tại, hạn chế trong quản lý và cấp phép khoáng sản. Trong đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao phối hợp với Công an tỉnh và các đơn vị liên quan làm việc với các chủ mỏ đang hoạt động để nâng công suất, tăng nguồn cung. Các đơn vị đã trúng đấu giá nhưng chưa khai thác phải khẩn trương hoàn thiện thủ tục cấp phép, thuê đất. Những mỏ liên quan đến các vụ án, ngay khi có kết luận điều tra sẽ được xem xét xử lý theo quy định. Công an tỉnh được giao nhiệm vụ xử lý nghiêm các đối tượng núp bóng doanh nghiệp thao túng thị trường, vi phạm nghĩa vụ thuế hoặc gây thất thu ngân sách.
Ngoài kế hoạch vừa ban hành, UBND tỉnh Thanh Hóa cũng đã thành lập Tổ công tác đặc biệt nhằm tháo gỡ khó khăn trong hoạt động khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường. Trước đó, tại kỳ họp HĐND tỉnh giữa tháng 7/2025, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa khẳng định tài nguyên khoáng sản của tỉnh không hề khan hiếm, vấn đề nằm ở cách quản lý và thực thi. Do đó, tỉnh cần nhanh chóng chấm dứt tình trạng khan hiếm vật liệu xây dựng, với giải pháp trước mắt là tháo gỡ khó khăn về thủ tục cấp phép, nâng công suất mỏ, cũng như hỗ trợ đăng kiểm phương tiện khai thác và vận chuyển, đặc biệt đối với cát sông.
Cem.Info
