» Giá vật liệu xây dựng biến động mạnh, công bố chậm và thiếu sát thực tế, tạo kẽ hở để đầu cơ, nâng giá. Nhiều chuyên gia và doanh nghiệp đề xuất Chính phủ sớm xây dựng một nền tảng trực tuyến quốc gia duy nhất để quản lý và công bố giá vật liệu xây dựng, thiết bị, nhân công, máy thi công xây dựng, nhằm minh bạch thị trường và ngăn chặn trục lợi.
Chênh lệch giữa công bố giá và giá thị trường đang khiến nhiều dự án đội chi phí, chậm tiến độ, làm giảm hiệu quả giải ngân vốn đầu tư công. Một hệ thống số hóa dữ liệu giá vật liệu xây dựng, thiết bị, nhân công và máy thi công xây dựng trên phạm vi toàn quốc, vận hành theo cơ chế doanh nghiệp tự công bố – Nhà nước hậu kiểm, được xem là giải pháp then chốt để xử lý tận gốc tình trạng đầu cơ, găm hàng và nâng giá bất hợp lý.
Lỗ hổng từ cơ chế công bố giá hiện nay
Theo quy định, Sở Xây dựng các tỉnh, thành phố công bố giá vật liệu xây dựng, thiết bị và các yếu tố chi phí khác định kỳ hàng tháng hoặc hàng quý. Tuy nhiên, thực tế cho thấy quy trình này tồn tại nhiều bất cập. Giá công bố thường chậm hơn biến động thị trường, dẫn tới chênh lệch lớn so với giá bán thực tế, nhất là với các loại vật liệu xây dựng có biến động mạnh. Doanh nghiệp phải bố trí nhân sự đến làm việc tại nhiều Sở Xây dựng khác nhau, có trường hợp phải đi tới 34 tỉnh, thành để hoàn tất thủ tục công bố giá, gây lãng phí thời gian và chi phí xã hội.
Bên cạnh đó, công tác quản lý và công bố giá vật liệu xây dựng, thiết bị, nhân công và máy thi công xây dựng hiện vẫn thiếu cơ chế và chế tài quản lý hiệu quả. Cơ quan Nhà nước chủ yếu ghi nhận giá do doanh nghiệp cung cấp, thiếu công cụ pháp lý và nghiệp vụ để thẩm định, xác minh. Dữ liệu giá lại phân tán, rời rạc, thiếu tính đồng bộ, khiến việc tra cứu và tổng hợp gặp khó khăn. Chính sách quản lý chi phí chưa đồng bộ, thiếu cơ chế bảo đảm thông tin giá được cập nhật kịp thời và chính xác. Tất cả những hạn chế này tạo ra môi trường thuận lợi cho các hành vi đầu cơ, găm hàng, nâng giá, làm chậm tiến độ và đội vốn nhiều dự án, đặc biệt là các công trình trọng điểm quốc gia.
Nền tảng công bố giá trực tuyến, minh bạch và thống nhất
Trước những bất cập trên, các doanh nghiệp, nhà thầu và đơn vị quản lý đều thống nhất kiến nghị Chính phủ xây dựng một nền tảng website quốc gia duy nhất để quản lý và công bố giá vật liệu xây dựng, thiết bị, nhân công và máy thi công xây dựng, do Bộ Xây dựng chủ trì vận hành. Nền tảng này sẽ cấp mã số và tài khoản cho từng doanh nghiệp, cho phép đăng nhập, niêm yết và điều chỉnh giá theo thời gian thực, với trách nhiệm pháp lý thuộc về đơn vị công bố. Cơ quan quản lý Nhà nước sẽ thực hiện hậu kiểm, giám sát, và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.
Hệ thống cần kết nối dữ liệu trên toàn quốc, giúp người dân, chủ đầu tư và nhà thầu tra cứu thông tin minh bạch, chính xác, đồng thời cắt giảm thủ tục hành chính và chi phí tuân thủ. Để triển khai, Bộ Xây dựng phải tham mưu sửa đổi Luật Xây dựng và các văn bản hướng dẫn, quy định rõ vai trò, trách nhiệm, thẩm quyền của các Bộ, ngành, địa phương, cũng như của chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị tư vấn và các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh vật liệu xây dựng, thiết bị, nhân công. Sự phối hợp đồng bộ này sẽ đảm bảo tính thống nhất trong quản lý dữ liệu, chia sẻ thông tin và áp dụng quy định trên phạm vi toàn quốc.
Giữa tháng 6 vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có công điện yêu cầu các bộ, ngành và địa phương tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm hành vi đầu cơ, găm hàng, nâng giá bất hợp lý đối với vật liệu xây dựng; đồng thời công bố giá vật liệu xây dựng và chỉ số giá xây dựng sát thực tế, cập nhật thường xuyên khi thị trường biến động. Nếu được áp dụng, nền tảng quốc gia công bố giá vật liệu xây dựng, thiết bị, nhân công và máy thi công xây dựng sẽ minh bạch hóa thị trường, giảm thất thoát, lãng phí trong đầu tư công, rút ngắn tiến độ các dự án hạ tầng trọng điểm và giúp doanh nghiệp chủ động sản xuất, kinh doanh, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành Xây dựng.
Cem.Info
