» Mặc dù quá trình “xanh hóa” ngành Vật liệu xây dựng đang trở thành xu hướng tất yếu và là đích đến của tỉnh Đắk Lắk, nhưng việc phát triển sản xuất, sử dụng vật liệu xây dựng phát thải thấp và hiệu quả năng lượng cho xây dựng trên địa bàn tỉnh vẫn còn gặp không ít thách thức.
• Vật liệu xây dựng xanh: Xu hướng tất yếu
Để bắt kịp xu thế sản xuất xanh, giảm phát thải khí nhà kính, nhiều doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk nói riêng đang có những bước chuyển mình. Tuy nhiên, quá trình này còn đối mặt với khá nhiều khó khăn, thách thức.
Theo Sở Xây dựng, trong 28 doanh nghiệp tiên phong sản xuất vật liệu xây dựng xanh (chủ yếu là gạch không nung) trên địa bàn tỉnh thì hiện nay có đến 12 cơ sở đóng cửa hoặc tạm dừng hoạt động. Đại diện 1 doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng đã tạm dừng hoạt động trên địa bàn huyện Krông Bông chia sẻ, đơn vị chuyên sản xuất đá granite và lấy bột đá để làm nguyên liệu cho gạch không nung.
Tuy nhiên thời gian qua, việc khai thác đá không thực hiện được nên nhà máy sản xuất gạch không nung cũng phải “đóng băng” theo, cho dù đơn vị đã đầu tư dây chuyền sản xuất với công nghệ hiện đại. Trong khi đó, trên địa bàn huyện Krông Bông hiện nay không có cơ sở sản xuất gạch, các cửa hàng vật liệu xây dựng và người dân có nhu cầu đều phải mua từ các địa phương khác.
Để bắt kịp xu thế sản xuất xanh, giảm phát thải khí nhà kính, nhiều doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk nói riêng đang có những bước chuyển mình. Tuy nhiên, quá trình này còn đối mặt với khá nhiều khó khăn, thách thức.
Theo Sở Xây dựng, trong 28 doanh nghiệp tiên phong sản xuất vật liệu xây dựng xanh (chủ yếu là gạch không nung) trên địa bàn tỉnh thì hiện nay có đến 12 cơ sở đóng cửa hoặc tạm dừng hoạt động. Đại diện 1 doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng đã tạm dừng hoạt động trên địa bàn huyện Krông Bông chia sẻ, đơn vị chuyên sản xuất đá granite và lấy bột đá để làm nguyên liệu cho gạch không nung.
Tuy nhiên thời gian qua, việc khai thác đá không thực hiện được nên nhà máy sản xuất gạch không nung cũng phải “đóng băng” theo, cho dù đơn vị đã đầu tư dây chuyền sản xuất với công nghệ hiện đại. Trong khi đó, trên địa bàn huyện Krông Bông hiện nay không có cơ sở sản xuất gạch, các cửa hàng vật liệu xây dựng và người dân có nhu cầu đều phải mua từ các địa phương khác.
Hiện nay trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk vẫn chưa có cơ sở sản xuất cát nhân tạo.
Cũng có hướng đi theo con đường sản xuất vật liệu xây dựng xanh, thậm chí đã lập đề án sản xuất nhưng một doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, phân phối vật liệu xây dựng tại Cụm công nghiệp Tân An (TP. Buôn Ma Thuột) lại gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn và những chính sách hỗ trợ khác đối với dự án sản xuất vật liệu xây dựng xanh. Đơn cử như chính sách cho vay vốn, theo quy định, những trường hợp chủ đầu tư chưa có tài sản, nhà đất, hoạt động doanh nghiệp mới được áp dụng cho vay vốn để đầu tư thực hiện dự án sản xuất vật liệu xây dựng xanh.
Trong khi hiện nay, hầu hết các chủ đầu tư có nhu cầu sản xuất vật liệu xây dựng xanh đều là doanh nghiệp hoặc cơ sở sản xuất và đều sở hữu nhà đất hoặc tài sản doanh nghiệp. Ngoài ra, các cơ chế chính sách hỗ trợ khác cho doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng xanh vẫn chưa toàn diện và còn nhiều bất cập trong quá trình thực hiện. Những bất cập trên đã cản trở không nhỏ đến quá trình “xanh hóa” ngành Vật liệu xây dựng.
Trong khi đó, theo một đơn vị chuyên sản xuất gạch không nung trên địa bàn TP. Buôn Ma Thuột, hiện nhiều công trình trên địa bàn tỉnh hầu như không được thực hiện đúng các quy định đề ra.
Đơn cử là việc tuân thủ Chỉ thị 10/CT-TTg, ngày 16/4/2012 của Thủ tướng Chính phủ, Thông tư 09/2012/TT-BXD (bổ sung Thông tư 13/2017/TT-BXD) của Bộ Xây dựng... về việc sử dụng vật liệu xây không nung trong các công trình xây dựng để hỗ trợ doanh nghiệp chưa thực sự nghiêm đã gây khó khăn lớn cho việc sản xuất và tiêu thụ gạch xây không nung. Mặt khác, hiện trên thị trường vật liệu xây dựng có sự cạnh tranh của các nhà máy gạch nung truyền thống với vật liệu xây không nung, đặc biệt là các loại gạch sản xuất thủ công giá thành thấp. Điều này đã gây ra nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất gạch không nung.
Đề cập đến những khó khăn trong quá trình xanh hóa ngành này, Tiến sĩ Nguyễn Quang Hiệp, Viện trưởng Viện Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho rằng, hiện nay chi phí đầu tư, cải tạo dây chuyền, thiết bị hiện có cho phù hợp với việc sản xuất các loại vật liệu xây dựng xanh là khá lớn, khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc cân đối chi phí tài chính để đầu tư.
Trong khi đó, khung khổ pháp luật hiện hành chưa có nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ cụ thể cho các doanh nghiệp nên chưa khuyến khích nhiều doanh nghiệp đẩy mạnh phát triển vật liệu xây dựng xanh. Bên cạnh đó, năng lực và trình độ công nghệ sản xuất vật liệu xây dựng xanh tại Việt Nam cũng còn hạn chế, trong khi giá thành sản phẩm còn cao nên chưa thể cạnh tranh mạnh mẽ với các loại vật liệu khác…
Bên cạnh những bất cập kể trên, hiện nay hầu hết người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk vẫn còn mơ hồ về các sản phẩm vật liệu xây dựng xanh, trong đó điển hình là gạch không nung. Ông Lê Ngọc Luận (thôn 7, xã Ea Ning, huyện Cư Kuin) chia sẻ, tâm lý của bà con hầu như đều nghĩ rằng, gạch là phải trải qua quá trình nung mới bảo đảm được độ bền và chắc chắn.
Hơn nữa, giá thành của gạch nung lại rẻ hơn gạch không nung nên người dân không muốn thay đổi. Vì vậy, người dân địa phương vẫn xây dựng theo cách truyền thống do thấy công trình, nhà ở vẫn bảo đảm bền, đẹp.
Còn đối với một số chủ đầu tư, nhà thầu xây dựng những công trình lớn lại cho rằng, giá thành của vật liệu xây dựng xanh hiện cao hơn so với vật liệu xây dựng thông thường. Điều này có thể làm tăng giá thành công trình, trong khi năng lực tài chính cho đầu tư lại có hạn. Chưa kể hiện nay giá cả vật liệu xây dựng thông thường không ngừng tăng lên từng ngày đã khiến nhiều đơn vị thi công “đau đầu” trong việc cân đối chi phí.
Theo Sở Xây dựng, hiện tại, sản phẩm gạch không nung trên địa bàn tỉnh phần lớn là cung cấp cho công trình, dự án xây dựng có vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước. Đối với các công trình dân sinh, tỷ lệ gạch không nung chỉ chiếm từ 15 - 20% và tập trung vào các công trình phụ.
Phát biểu tại Hội thảo “Phát triển sản xuất và sử dụng vật liệu xây dựng xanh khu vực miền Trung - Tây Nguyên”, Tiến sĩ Thái Duy Sâm, Phó Chủ tịch Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam đã nhận định, thách thức lớn nhất trong phát triển vật liệu xây dựng xanh là việc sử dụng các sản phẩm vật liệu xây dựng phát thải thấp và hiệu quả năng lượng còn rất hạn chế, ảnh hưởng đến việc tiêu thụ sản phẩm của các doanh nghiệp vật liệu xây dựng. Đồng thời, nhận thức của các chủ đầu tư, các nhà tư vấn thiết kế, của người sử dụng về vật liệu xây dựng phát thải thấp và hiệu quả năng lượng chưa đầy đủ, dẫn đến thói quen sử dụng các vật liệu truyền thống khó thay đổi.
Bộ Xây dựng cũng từng nhận định, mặc dù ngành Vật liệu xây dựng những năm qua đã đạt được một số bước tiến nhất định, song sản xuất của Việt Nam vẫn chưa thực sự bền vững, còn bộc lộ những vấn đề bất cập cần được nghiên cứu khắc phục. Đầu tư phát triển một số chủng loại vật liệu xây dựng còn chưa hợp lý, hiệu quả chưa cao. Cùng với đó, việc nghiên cứu phục hồi môi trường sau khai thác khoáng sản chưa được chú trọng. Thậm chí, công nghệ sản xuất vật liệu xây dựng ở một số lĩnh vực còn lạc hậu; nhân lực kỹ thuật cũng chưa đáp ứng yêu cầu phát triển ngày càng cao của ngành...
ximang.vn (TH/ Báo Đắk Lắk)
