Theo số liệu của Hiệp hội Xi măng Việt Nam (VNCA), tính đến ngày 31/12/2017, tổng công suất ngành xi măng đã lên tới 100 triệu tấn/năm, trong khi khả năng tiêu thụ của thị trường nội địa chỉ khoảng 60%. Thực tế, năng lực sản xuất của các nhà máy xi măng có thể đạt tới 113 triệu tấn xi măng với 70% clinker và 30% phụ gia (tỷ lệ hiện nay các nhà máy đang thực hiện).
Sản lượng xi măng rõ ràng đang khủng hoảng thừa và một lượng lớn đầu ra phải phụ thuộc vào xuất khẩu, trong số đó, Philippines là một trong những thị trường xuất khẩu chủ lực của ngành xi măng Việt Nam.
Cơ quan điều tra Philippines cho rằng, trong giai đoạn 2013 - 2017, lượng xi măng nhập khẩu đã gia tăng đáng kể. Cụ thể, tổng lượng xi măng nhập khẩu đã tăng 70% trong năm 2014; 4.390% năm 2015; 549% năm 2016 và 72% năm 2017. Theo DTI, Việt Nam là nước có lượng xuất khẩu và thị phần xuất khẩu lớn nhất vào Philippines trong giai đoạn 2014 - 2017.
Theo số liệu mới nhất từ Tổng cục Hải quan, 8 tháng đầu năm 2018, Việt Nam đã xuất khẩu sang thị trường này gần 4,2 triệu tấn, thu về khoảng 190,4 triệu USD. 9 tháng của năm 2018, sản lượng xi măng xuất khẩu của Việt Nam đã đạt 23,3 triệu tấn, vượt 2,3 triệu tấn so với mức thực hiện của cả năm 2017. Với đà này, Hiệp hội Xi măng Việt Nam (VNCA) dự báo, xuất khẩu cả năm có thể đạt con số 27 - 28 triệu tấn.
Trong năm 2016, Việt Nam đã xuất khẩu sang Philippines 3,8 triệu tấn xi măng và clinker, với kim ngạch 184,8 triệu USD, chiếm 33% kim ngạch xuất khẩu toàn ngành, còn trong năm 2017, Việt Nam xuất sang Philippines hơn 4 triệu tấn, trị giá xấp xỉ 200 triệu USD.
Ông Nguyễn Quang Cung, Chủ tịch VNCA cho biết, sau khi nhận được thông tin từ Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương), VNCA đã có thông báo về việc Philippines khởi xướng điều tra áp dụng biện pháp tự vệ với sản phẩm xi măng Việt Nam tới các doanh nghiệp để có sự chuẩn bị nhất định.
Chắc chắn, xuất khẩu xi măng sang Philippines trong thời gian tới sẽ khó khăn hơn, khi các nhà sản xuất tại nước này đòi kiện xi măng Việt để bảo vệ ngành sản xuất trong nước, và rất có thể ngành xi măng sẽ bị tuột mất thị trường xuất khẩu lớn, ông Cung quan ngại.
Đại diện VNCA cũng cho biết thêm, thời gian qua, giá xuất khẩu sang Philippines của các doanh nghiệp Việt Nam đều cao hơn so với các thị trường chủ lực khác là Bangladesh hay Trung Quốc. Bởi vậy, nếu có vấn đề về suy giảm xuất khẩu sang thị trường Philippines thì rất đáng tiếc.
Đơn cử, 7 tháng của năm 2018, xuất khẩu xi măng, clinker sang Bangladesh chiếm sản lượng lớn nhất, với 4,74 triệu tấn, nhưng chỉ thu về 152,7 triệu USD, thị trường lớn thứ 2 là Trung Quốc đạt 4,52 triệu tấn, trị giá 158,3 triệu USD, trong khi xuất khẩu sang Philippines xấp xỉ 3,5 triệu tấn, nhưng mang về 159,7 triệu USD.
Là doanh nghiệp có hoạt động xuất khẩu xi măng từ sớm, trong đó Philippines cũng là bạn hàng nhập khẩu đáng kể của Vissai, ông Hoàng Mạnh Trường, Chủ tịch Tập đoàn Xi măng The Vissai cho hay, việc Philippines khởi xướng điều tra áp dụng biện pháp tự vệ với sản phẩm xi măng Việt Nam nhập khẩu vào nước này là thông tin không mong muốn, nhưng Công ty cũng tính đến các phương án đa dạng và tập trung khai thác mạnh những thị trường mới nổi (điển hình là Trung Quốc) nếu xuất khẩu sang Philippines không còn thuận lợi như trước.
ximang.vn (TH/ NDH)