» Trước những khó khăn trong cung ứng vật liệu san lấp và vật liệu xây dựng, đặc biệt với các dự án trọng điểm sử dụng vốn đầu tư công, Chính phủ đang khẩn trương hoàn thiện Nghị quyết nhằm tháo gỡ vướng mắc phát sinh từ Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024, bảo đảm tiến độ và hiệu quả triển khai hạ tầng trọng yếu.
Nguồn cung đất, cát, đá xây dựng đang đối mặt với nhiều bất cập về quy hoạch, thủ tục và thẩm quyền cấp phép, gây cản trở nghiêm trọng cho tiến độ các dự án giao thông, hạ tầng quốc gia. Trong bối cảnh Luật Địa chất và Khoáng sản 2024 còn chưa theo kịp thực tiễn, Chính phủ thúc đẩy ban hành nghị quyết tạm thời, mang tính tháo gỡ kịp thời và định hướng dài hạn cho ngành Vật liệu xây dựng.
Gỡ "nút thắt" từ chính sách để đảm bảo nguồn cung
Tại cuộc họp ngày 25/07, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh tính cấp thiết của một nghị quyết mang tính tình huống, nhằm giải quyết các vấn đề chưa thể điều chỉnh ngay trong Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024, vốn sẽ có hiệu lực từ 01/07/2025.
Luật mới được xây dựng bài bản, nhưng thực tế cho thấy một số quy định chưa phù hợp, đặc biệt khi nhiều quy hoạch khoáng sản không còn hiệu lực do thay đổi địa giới hành chính và mô hình chính quyền địa phương. Chính phủ chủ trương ban hành nghị quyết có thời hạn 1 - 2 năm để gỡ khó cho nguồn vật liệu san lấp, vật liệu xây dựng đang thiếu hụt nghiêm trọng tại nhiều công trình, nhất là giao thông và quốc phòng - an ninh.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đề xuất 3 nhóm giải pháp trọng tâm:
- Thứ nhất, cho phép cấp phép thăm dò và khai thác mở rộng mà không cần căn cứ vào quy hoạch khoáng sản hiện tại. Quy hoạch sẽ được cập nhật sau, nhằm rút ngắn thời gian đáp ứng nhu cầu cấp bách.
- Thứ hai, miễn đấu giá quyền khai thác khoáng sản cho các mỏ phục vụ dự án đầu tư công, công trình quốc gia trọng điểm, quốc phòng – an ninh và dự án chế biến sâu. Bộ Xây dựng cũng đồng thuận với cơ chế này, đặc biệt đối với vật liệu phục vụ sản xuất xi măng.
- Thứ ba, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong cấp phép khai thác cát sông, cát biển, đá xây dựng thông thường. Đồng thời, kiến nghị bổ sung trách nhiệm tổ chức, cá nhân trong việc đóng cửa mỏ và đưa khoản phí thẩm định vào Luật phí và lệ phí.
Cát biển - Tiềm năng cần khai thác hiệu quả
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Quý Kiên cho biết, nguồn cát sông ở Đồng bằng sông Cửu Long đã giảm đến 90%. Trong khi đó, việc cấp phép khai thác cát biển vẫn lúng túng do chưa rõ ràng về thẩm quyền. Bộ đề xuất cần phân định thống nhất, đảm bảo thuận lợi cho cả cấp phép và giám sát khai thác.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu rà soát đồng bộ quy định giữa Luật Tài nguyên, Môi trường biển và Hải đảo với Luật Khoáng sản để khơi thông khai thác cát biển, không gây xung đột với các quy hoạch khác như điện gió ngoài khơi, đồng thời đảm bảo an ninh quốc phòng.
Phát biểu kết luận, Phó Thủ tướng khẳng định việc tháo gỡ khó khăn cho vật liệu xây dựng là yêu cầu bức thiết để bảo đảm tiến độ các công trình trọng điểm. Ông yêu cầu các địa phương rút ngắn thủ tục, chủ động trong công tác thăm dò, đánh giá trữ lượng, quản lý chất lượng và môi trường khi khai thác.
Chính phủ cũng chủ trương:
- Rút ngắn quy trình thu hồi và cấp lại giấy phép với các mỏ vi phạm thủ tục;
- Xem xét miễn thuế tài nguyên với các công trình sử dụng ngân sách nhà nước;
- Mở rộng phạm vi áp dụng chính sách cho nhà ở xã hội và các công trình trọng điểm địa phương;
- Kết hợp nạo vét với khai thác tài nguyên tại luồng lạch, hồ đập, bãi bồi để giảm chi phí, tránh lãng phí tài nguyên.
Bên cạnh đó, Chính phủ giao Bộ Xây dựng và các địa phương phối hợp làm rõ trách nhiệm trong quy trình nạo vét khai thác, xây dựng quy chuẩn kỹ thuật đối với các khu vực liên tỉnh. Đồng thời, nghiên cứu bổ sung danh mục vật liệu xây dựng được phép đơn giản hóa thủ tục cấp phép, như vật liệu xi măng trong xây dựng cầu cạn, đặc biệt ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
Cem.Info
