Công nhân Công ty CP Đầu tư phát triển VICENZA (Khu Công nghiệp Lễ Môn, TP Thanh Hóa) trong ca sản xuất.
Những năm gần đây, đi đôi với việc tăng cường quản lý vật liệu xây dựng nhằm khai thác có tiềm năng, thế mạnh về tài nguyên khoáng sản trên địa bàn; tỉnh đã có nhiều chủ trương, giải pháp để phát triển vật liệu xây dựng mới dần thay thế các loại vật liệu xây dựng truyền thống. Đồng thời, khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp đầu tư đổi mới công nghệ, đưa công nghệ tiên tiến, thân thiện với môi trường vào sản xuất để nâng cao chất lượng, sản lượng các loại vật liệu xây dựng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường.
Quy hoạch phát triển vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, định hướng đến năm 2035, đã được UBND tỉnh phê duyệt. Quy hoạch phát triển 7 nhóm vật liệu xây dựng, là: Vật liệu xây (gạch nung, gạch không nung), vật liệu lợp (nung và không nung), đá xây dựng, cát xây dựng (cát tự nhiên, cát nghiền), bê tông (cấu kiện và thương phẩm), vôi công nghiệp, tấm thạch cao. Đồng thời, quy hoạch cũng đã định hướng cụ thể để quản lý, kêu gọi đầu tư cho từng loại vật liệu xây dựng nhằm bảo đảm phù hợp với phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Thực hiện chức năng quản lý Nhà nước lĩnh vực xây dựng, Sở Xây dựng đã kịp thời tham mưu cho UBND tỉnh rà soát, bổ sung quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trên địa bàn tỉnh...
Theo Sở Xây dựng, trữ lượng mỏ, công suất thiết kế của các dự án sản xuất, khai thác vật liệu xây dựng, chất lượng và sản lượng các loại vật liệu hiện có đã cơ bản đáp ứng được nhu cầu của các công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh và các vùng lân cận. Tuy nhiên, thời gian gần đây, giá cát tự nhiên biến động theo hướng tăng mạnh, nguồn cát dần khan hiếm, nhiều công trình xây dựng buộc phải thi công trong tình trạng cầm chừng, nhất là san lấp mặt bằng các công trình giao thông xây dựng mới hoặc mở rộng. Quá trình khai thác cát tự nhiên có tác động xấu đến bảo vệ môi trường, cạn kiệt nguồn tài nguyên và ảnh hưởng lớn đến hệ thống đê điều trên địa bàn; vì vậy, việc tìm đến nguồn nguyên liệu mới có thể thay thế cát tự nhiên là một tất yếu.
Trên địa bàn tỉnh, có 205 đơn vị khai thác đá làm vật liệu xây dựng, tổng công suất thiết kế 6,25 triệu m3/năm, đây là điều kiện thuận lợi để phát triển cát nghiền, khắc phục những hạn chế trên. Chính vì vậy, hiện trên địa bàn tỉnh đang đầu tư phát triển hai loại vật liệu mới đó là gạch không nung và cát nghiền. Đối với gạch không nung, có 32 đơn vị với tổng công suất 693 triệu viên/năm, chiếm tỷ lệ khoảng 39,4% tổng sản lượng gạch xây trong tỉnh. Đối với cát nghiền, đã có 2 đơn vị, gồm: Công ty CP Khoáng sản Hải Đăng, đầu tư xây dựng tại xã Tân Trường, huyện Tĩnh Gia, công suất thiết kế khoảng 30.000 m3/năm và Công ty TNHH Phú Sơn, đầu tư xây dựng tại xã Nga An, huyện Nga Sơn, công suất thiết kế khoảng 100.000 m3/năm.
Để đẩy mạnh phát triển các loại vật liệu xây dựng mới dần thay thế vật liệu xây dựng truyền thống, Sở Xây dựng đề nghị UBND tỉnh hạn chế việc cấp phép khai thác các mỏ cát tự nhiên. Đối với các mỏ cát tự nhiên đã được cấp phép chỉ sử dụng vào mục đích cho sản xuất bê tông, xây thô, trát; không sử dụng cát cho mục đích san lấp các công trình. Khuyến khích sử dụng cát nghiền từ đá để sản xuất bê tông và vữa xây dựng; sử dụng phế thải tro, xỉ từ các dự án sản xuất công nghiệp để san lấp mặt bằng (nếu bảo đảm chất lượng, kỹ thuật) theo tinh thần Chị thị số 18/CT-UBND ngày 25/10/2017 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc tăng cường công tác quản lý, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả cát, sỏi trong thi công các công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh.
Đại diện lãnh đạo Sở Xây dựng, cho biết: Đi đôi với quản lý, thì việc phát triển vật liệu xây dựng phải bảo đảm tính bền vững, sử dụng hợp lý và tiết kiệm nguồn tài nguyên thiên nhiên gắn với bảo vệ môi trường. Đồng thời, việc sản xuất vật liệu xây dựng không làm ảnh hưởng tới kết cấu hạ tầng xã hội, di tích lịch sử văn hóa và bảo đảm an ninh - quốc phòng.
Tập trung phát triển một số chủng loại vật liệu xây dựng của tỉnh có lợi thế cạnh tranh về nguyên liệu, thị trường tiêu thụ. Đầu tư chiều sâu, đổi mới công nghệ, từng bước loại bỏ cơ sở sản xuất có công nghệ lạc hậu, gây ô nhiễm môi trường và hiệu quả kinh tế thấp. Đầu tư phát triển các cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng mới phải gắn với vùng nguyên liệu, điều kiện cơ sở hạ tầng và thực hiện phân bố vào các khu, cụm công nghiệp. Đa dạng hóa các loại hình đầu tư, thu hút mọi nguồn lực cho phát triển vật liệu xây dựng. Khuyến khích các thành phần kinh tế, doanh nghiệp, cá nhân đầu tư sản xuất vật liệu xây dựng. Sắp xếp các cơ sở sản xuất thủ công, hình thành các cơ sở sản xuất có quy mô công nghiệp để có điều kiện đầu tư chuyển đổi công nghệ sản xuất vật liệu xây dựng, đầu tư trang thiết bị tiên tiến, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Ưu tiên cho việc đầu tư nghiên cứu các loại chất thải làm nguyên liệu, nhiên liệu sản xuất vật liệu xây dựng.
Quỳnh Trang (TH/ Báo Thanh Hóa)