Sự dư thừa công suất những năm qua đã khiến ngành xi măng buộc phải cơ cấu lại. Cùng với điều chỉnh từ chính sách quản lý Nhà nước, cục diện ngành xi măng đã thay đổi thông qua việc thu hẹp đầu mối các doanh nghiệp sở hữu dây chuyền xi măng, xuất hiện nhiều hơn các doanh nghiệp tư nhân có năng lực cung ứng hàng chục triệu tấn sản phẩm/năm.
Tính đến ngày 31/12/2020, Bộ Xây dựng cho biết, tổng số dây chuyền xi măng đã được đầu tư trên cả nước là 85 dây chuyền, với tổng công suất khoảng 104,4 triệu tấn/năm. Ngành xi măng có thể sản xuất vượt con số này hàng chục triệu tấn nhờ tăng tỷ lệ phụ gia. Các dây chuyền đã được Thủ tướng Chính phủ cho phép đầu tư đến năm 2030 là 24 dây chuyền, với tổng công suất 36,31 triệu tấn. Như vậy, dự kiến đến năm 2030, cả nước có 109 dây chuyền sản xuất xi măng với tổng công suất 140,35 triệu tấn/năm.
Chỉ hơn 1 năm đã làm xong 1 nhà máy xi măng gần 2,5 triệu tấn, Công ty TNHH Long Sơn đã có trong tay 3 dây chuyền xi măng, công suất gần 7,5 triệu tấn. Dây chuyền 4 nhà máy Xi măng Long Sơn cũng đang được đầu tư xây dựng tại Thanh Hóa có công suất gần 2,5 triệu tấn/năm, theo kế hoạch sẽ hoàn thành vào cuối năm 2021 hoặc đầu năm 2022. Khi hoàn thành đầu tư dây chuyền 4, tổng công suất của Xi măng Long Sơn sẽ vượt mốc 10 triệu tấn, trở thành doanh nghiệp có năng lực cung ứng lớn trong ngành xi măng.
Công ty Cổ phần Xi măng Xuân Thành cũng đã chủ trương lược bỏ các dự án ở xa, khi chuyển nhượng lại dự án nhà máy Xi măng Xuân Thành - Bình Phước để tập trung sản xuất, kinh doanh cho các dây chuyền đang hoạt động và chuẩn bị đầu tư xây dựng tại Hà Nam, vốn là khu vực sản xuất chính yếu của doanh nghiệp.
Mặc dù đã và đang sở hữu 2 dây chuyền sản xuất xi măng có sản lượng trên 5,5 triệu tấn, nhưng Xi măng Xuân Thành vẫn đang tiếp tục chuẩn bị nguồn lực tài chính cho dự án đầu tư dây chuyền 3 với công suất 4,5 triệu tấn/năm tại Hà Nam. Với việc triển khai dự án mới này, Xi măng Xuân Thành kỳ vọng sẽ sớm đưa tổng quy mô công suất lên ngưỡng 10 triệu tấn, khẳng định là một trong những doanh nghiệp có năng lực sản xuất lớn ở cả thị trường nội địa lẫn xuất khẩu.
Với mục tiêu củng cố và gia tăng thị phần trong nước và hướng đến xuất khẩu, năm 2018, Công ty Xi măng Fico-YTL tiếp tục đầu tư dây chuyền 2 có công suất trên 2 triệu tấn/năm. Dự án dự kiến sẽ hoàn thành trong năm 2021, nâng tổng năng lực sản xuất hàng năm của Xi măng Fico-YTL lên trên 3 triệu tấn clinker và 4,5 triệu tấn xi măng các loại.
Theo ông Nguyễn Công Bảo, Giám đốc Điều hành Xi măng Fico-YTL khẳng định, kinh nghiệm Thế giới cho thấy, quy mô tối thiểu để đảm bảo tính cạnh tranh của một nhà máy xi măng phải là trên 2 triệu tấn/năm và quy mô của một doanh nghiệp xi măng phải từ 5 - 10 triệu tấn/năm mới đảm bảo hiệu quả dài hạn thông qua tiết giảm chi phí, tăng năng suất lao động.
Ngoài 3 dự án nói trên, Công ty Cổ phần Xi măng Long Thành cũng đang huy động vốn cho việc đầu tư dây chuyền 2,3 triệu tấn/năm tại Hà Nam. Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) cho biết, hồi tháng 5/2021, doanh nghiệp này đã phát hành thành công 200 tỷ đồng trái phiếu. Mục đích phát hành là tài trợ chi phí xây dựng, mua sắm máy móc, thiết bị dây chuyền sản xuất thuộc dự án đầu tư xây dựng nhà máy Xi măng Long Thành.
Cũng cần nói thêm, nhà máy Xi măng Long Thành rước đó đã được điều chỉnh công suất từ 0,91 triệu tấn/năm, lên 2,3 triệu tấn/năm. Đây là dự án thay thế dự án Xi măng Tân Tạo, năm 2009 đã ký kết Hợp đồng tư vấn kỹ thuật với Công ty PEG India, một đơn vị có kinh nghiệm và uy tín hàng đầu Thế giới về tư vấn trong lĩnh vực xi măng của Thụy Sỹ. Nhưng đến nay, sau 12 năm, dự án này đã án binh bất động, và hiện nay đã được chuyển giao cho Chủ Đầu tư khác là Công ty Cổ phần Xi măng Long Thành.
Đây là dự án nằm rất gần nhà máy Xi măng Kiện Khê và Xi măng Bút Sơn. Như vậy, nếu dự án đúng tiến độ, sau khi hoàn thành, khu vực này sẽ có thêm một nhà máy xi măng công suất lớn, trực tiếp cạnh tranh với hơn 10 nhà máy khác nằm trên địa bàn tỉnh Hà Nam.
ximang.vn (TH)
