» Nhà ở là một trong những nhu cầu thiết yếu của mọi tầng lớp nhân dân, là tiền đề quan trọng góp phần nâng cao mức sống của người dân, ổn định xã hội, góp phần tích cực xây dựng và phát triển đất nước. Trong những năm gần đây, do tốc độ đô thị hóa tăng nhanh, việc giải quyết nhu cầu nhà ở cho người dân luôn được Nhà nước quan tâm, đặc biệt là phát triển nhà ở xã hội để giải quyết nhu cầu chỗ ở cho các đối tượng thu nhập thấp và công nhân tại các khu công nghiệp.
Theo số liệu của Bộ Xây dựng, hiện nay có 301 dự án đã hoàn thành và 401 dự án đang triển khai. Kết quả trên đã góp phần hỗ trợ hàng trăm ngàn hộ gia đình có nhà ở và có điều kiện nâng cao chất lượng nhà ở. Tuy nhiên, kết quả này vẫn chưa đạt được kỳ vọng cũng như mục tiêu đề ra theo Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030.
Pháp luật về thuế hiện hành đã có nhiều ưu đãi cho chủ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội nhằm thu hút nguồn lực tham gia đầu tư, phát triển.
Chính sách hiện hành
Về chính sách thuế GTGT
Trước ngày 1/7/2023, theo quy định tại Luật thuế GTGT số 13/2008/QH12 thì thuế suất thuế GTGT áp dụng đối với các loại nhà ở (bao gồm cả nhà ở xã hội) là 10%. Để tạo điều kiện cho các tầng lớp dân cư có thu nhập trung bình và thấp được tiếp cận với nhà ở xã hội, ngày 19/6/2013, Quốc hội đã thông qua Luật số 13/2013/QH13 sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế GTGT, theo đó, Luật đã quy định từ ngày 1/7/2013 áp dụng thuế suất 5% đối với nhà ở xã hội (giảm 5% so với mức thuế suất 10% trước đó và đây cũng là mức thuế suất ưu đãi hơn so với mức thuế suất phổ thông 10%). Bên cạnh đó, theo hướng dẫn tại khoản 1 Điều 14 Thông tư số 219/2013/TT-BTC ngày 31/12/2013 của Bộ Tài chính thì thuế GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ hình thành tài sản cố định là nhà ở cho công nhân làm việc trong các khu công nghiệp được khấu trừ toàn bộ. Như vậy, chính sách thuế GTGT đã có ưu đãi đối với nhà ở xã hội, nhà cho công nhân khu công nghiệp.
Về thuế thu nhập
Luật thuế Thu nhập doanh nghiệp (TNDN) hiện hành đã có quy định ưu đãi nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân, người thu nhập thấp, trong đó, thu nhập của doanh nghiệp từ thực hiện dự án đầu tư - kinh doanh nhà ở xã hội để bán, cho thuê, cho thuê mua đối với các đối tượng quy định tại Luật nhà ở được áp dụng thuế suất 10%. Đây là mức thuế suất ưu đãi cao nhất theo quy định của pháp luật về thuế TNDN (pháp luật thuế TNDN hiện hành chỉ có các mức thuế suất ưu đãi 10%, 15% và 17%). Ngoài ra, các tài sản cố định phục vụ cho người lao động làm việc tại doanh nghiệp như nhà nghỉ giữa ca, nhà ăn giữa ca, nhà thay quần áo, nhà vệ sinh, phòng hoặc trạm y tế để khám chữa bệnh, cơ sở đào tạo, dạy nghề, thư viện, nhà trẻ, khu thể thao và các thiết bị, nội thất đủ điều kiện là tài sản cố định lắp đặt trong các công trình nêu trên; bể chứa nước sach, nhà để xe; xe đưa đón người lao động, nhà ở trực tiếp cho người lao động… được trích khấu hao tính vào chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế TNDN.
Đối với cá nhân người lao động cũng không tính vào thu nhập chịu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) khoản lợi ích về nhà ở do người sử dụng lao động xây dựng để cung cấp miễn phí cho người lao động làm việc tại khu công nghiệp; nhà ở do người sử dụng lao động xây dựng tại khu kinh tế, địa bàn có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, địa bàn có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó khăn cung cấp miễn phí cho người lao động làm việc tại đó.
Thuế sử dụng đất phi nông nghiệp
Luật thuế sử dụng đất phi nông nghiệp hiện hành đã có các quy định cụ thể về ưu đãi miễn, giảm thuế ở mức cao nhất đối với các dự án đầu tư thuộc ngành, nghề ưu đãi đầu tư hoặc đặc biệt ưu đãi đầu tư. Theo quy định của Luật đầu tư thì xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở tái định cư thuộc ngành, nghề đặc biệt ưu đãi đầu tư. Vì vậy, doanh nghiệp có dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, nhà ở tái định cư sẽ được hưởng ưu đãi miễn, giảm thuế ở mức cao nhất.
Chính sách lệ phí trước bạ (LPTB)
Chính sách LPTB hiện hành quy định miễn LPTB đối với:
- Đất được Nhà nước giao hoạc cho thuê theo hình thức trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê sử dụng vào mục đích đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, đầu tư xây dựng nhà để chuyển nhượng, bao gồm cả trường hợp tổ chức, cá nhân nhận chuyển nhượng để tiếp tục đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng, đầu tư xây dựng nhà để chuyển nhượng.
- Nhà, đất được bồi thường, tái định cư (kể cả nhà, đất mua bằng tiền được bồi thường, hỗ trợ) khi Nhà nước thu hồi nhà, đất theo quy định của pháp luật.
Định hướng trong thời gian tới
Xuất phát từ thực hiện triển khai các hỗ trợ về tài chính đối với các dự án phát triển nhà ở xã hội, để tiếp tục hiện thiện các chính sách thuế, phí, lệ phí liên quan đến nhà ở xã hội nhamwfthu hút nguồn lực của các nhà đầu tư trong và ngoài nước, góp phần làm đòn bẩy phát triển thị trường nhà ở xã hội ổn định và bền vững, trong thời gian tới, Bộ Tài chính đang triển khai một số giải pháp về hoàn thiện thể chế sau đây:
Bộ Tài chính đang trong quá trình tổng kết, đánh giá các Luật thuế để nghiên cứu, đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung và hoàn thiện các Luật thuế, đảm bảo tính thống nhất của hệ thống pháp luật và phù hợp với thông lệ quốc tế.
Nghiên cứu hoàn thiện chính sách thuế đối với bất động sản theo hướng tăng mức điều tiết đối với đất và bổ sung thuế đối với nhà nhằm góp phần khuyến khích sử dụng nhà, đất có hiệu quả, góp phần hạn chế đầu cơ nhà, đất, đảm bảo động viên nguồn thu hợp lý, ổn định cho ngân sách Nhà nước, phù hợp với điều hiện kinh tế - xã hội của Việt Nam và thông lệ quốc tế.
ximang.vn (TH/ TC VLXD)
