» Mỗi năm, Việt Nam thải ra gần 4 triệu tấn rác thải nhựa, phần lớn khó tái chế. Trong khi đó, ngành Xi măng tiêu thụ lượng lớn than đá và chịu áp lực giảm phát thải. Đồng xử lý chất thải trong lò nung xi măng mở ra hướng đi khả thi, vừa tận dụng rác thải khó xử lý làm nhiên liệu thay thế, vừa giảm chi phí và cắt giảm khí nhà kính.
Đồng xử lý trong lò nung xi măng (co-processing) là công nghệ sử dụng chất thải không tái chế làm nhiên liệu thay thế than và một phần nguyên liệu thô trong sản xuất clinker. Công nghệ này đã được áp dụng rộng rãi ở châu Âu, Ấn Độ và cho thấy hiệu quả rõ rệt trong giảm phát thải CO₂. Với hạ tầng sẵn có và nhu cầu chuyển đổi xanh, ngành Xi măng Việt Nam có cơ hội lớn để áp dụng đồng xử lý như một giải pháp nhiên liệu thay thế bền vững.
Dây chuyền sấy chất thải rắn công nghiệp làm nguyên liệu thay thế tại nhà máy Xi măng Lam Thạch.
Giải pháp công nghệ trong lò nung xi măng
Đồng xử lý hoạt động dựa trên việc tận dụng lò nung clinker ở nhiệt độ trên 1.450°C để tiêu hủy triệt để các chất thải khó tái chế, trong đó có rác thải nhựa. Nhiệt độ cao cùng thời gian lưu giữ dài trong lò giúp phá hủy hoàn toàn các chất ô nhiễm hữu cơ mà không tạo ra tro xỉ tồn dư là điểm khác biệt quan trọng so với công nghệ điện rác (WtE).
Theo nghiên cứu của SINTEF (Na Uy), lò nung xi măng có khả năng xử lý an toàn nhiều loại chất thải hữu cơ khó phân hủy, đồng thời thay thế đáng kể lượng than đá sử dụng trong sản xuất clinker. Tại châu Âu, đến 75% nhiên liệu truyền thống trong ngành Xi măng đã được thay thế bằng chất thải; Ấn Độ cũng ghi nhận kết quả rõ rệt khi mở rộng áp dụng mô hình này.
Đối với Việt Nam, nơi lượng rác thải nhựa tăng nhanh và nhu cầu giảm phát thải ngày càng cấp thiết, đồng xử lý trong lò nung xi măng được đánh giá là một trong những giải pháp công nghệ khả thi nhất, giúp vừa xử lý chất thải tồn dư, vừa đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính.
Lợi ích kinh tế và quản lý chất thải
Ở góc độ kinh tế, đồng xử lý trong lò nung xi măng giúp các nhà máy giảm chi phí nhiên liệu nhờ thay thế một phần than bằng chất thải, đồng thời tạo ra lợi thế cạnh tranh thông qua định vị “ngành sản xuất xanh”. Về phía chính quyền địa phương, đây là giải pháp tiết kiệm chi phí đầu tư khi có thể tận dụng hạ tầng sẵn có của các nhà máy xi măng, không cần xây dựng mới cơ sở xử lý rác.
Tại Việt Nam, nhà máy Xi măng Lam Thạch (Quảng Ninh) là đơn vị tiên phong trong việc thí điểm đồng xử lý trong lò nung xi măng. Hoạt động này nằm trong khuôn khổ hợp tác nhiều năm giữa UNDP, Đại sứ quán Na Uy và chính quyền địa phương về quản lý chất thải rắn, bao gồm phân loại tại nguồn, thúc đẩy tái chế và hỗ trợ lực lượng thu gom phi chính thức. Kinh nghiệm tại Lam Thạch cho thấy đồng xử lý có thể phối hợp hiệu quả với công nghệ đốt rác phát điện, góp phần giảm phụ thuộc vào bãi chôn lấp và cắt giảm phát thải khí nhà kính.
Để mô hình phát huy tối đa hiệu quả, các chuyên gia khuyến nghị cần có khung pháp lý rõ ràng, cơ chế giám sát chặt chẽ và hệ thống theo dõi minh bạch, được kiểm chứng độc lập nhằm củng cố niềm tin của cộng đồng. Nếu được triển khai đúng cách, đồng xử lý không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí mà còn góp phần quan trọng trong chiến lược kinh tế tuần hoàn quốc gia.
Đối với ngành Xi măng, đồng xử lý trong lò nung không chỉ giúp giảm chi phí nhiên liệu mà còn tạo thêm giá trị trong lộ trình phát triển bền vững. Bằng việc tận dụng công nghệ sẵn có, các doanh nghiệp xi măng có thể tham gia trực tiếp vào quá trình xử lý chất thải quốc gia, góp phần cắt giảm phát thải và nâng cao hình ảnh một ngành công nghiệp xanh.
Cem.Info
