» Thanh Hóa đang ưu tiên phát triển vật liệu mới, tái chế và tận dụng phế thải trong xây dựng, đặc biệt là cát nhân tạo, nhằm giải quyết tình trạng khan hiếm nguồn cung cát tự nhiên và bảo đảm sự phát triển bền vững của ngành Xây dựng.
Nhu cầu cát xây dựng tại Thanh Hóa ngày càng tăng, trong khi trữ lượng khai thác thực tế chỉ đáp ứng được chưa tới 40%. Trước áp lực thiếu hụt nguồn vật liệu xây dựng, tỉnh đang mở hướng đi chiến lược với cát nhân tạo là loại vật liệu vừa có ưu điểm kỹ thuật, vừa mang lại hiệu quả kinh tế và môi trường.
Dây chuyền sản xuất cát nhân tạo tại Thanh Hóa.
Cát nhân tạo - Lời giải cho bài toán khan hiếm
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, toàn tỉnh có 29 mỏ cát được cấp phép với trữ lượng khai thác 10,4 triệu m³, nhưng hiện chỉ 3 mỏ hoạt động với công suất 95.000 m³/năm. Trong khi đó, nhu cầu năm 2025 lên tới 5,49 triệu m³, thiếu hụt khoảng 4,7 triệu m³. Dự báo giai đoạn 2026 - 2030, nhu cầu vượt 38 triệu m³ nhưng trữ lượng khai thác thực tế chỉ đạt gần 14 triệu m³.
Cát nhân tạo từ đá nghiền được đánh giá là giải pháp bền vững. Vật liệu này có hạt đồng đều, dễ điều chỉnh cấp phối, giúp tiết kiệm xi măng, nhựa đường, rút ngắn thời gian thi công và kéo dài tuổi thọ công trình. Đặc biệt, giá thành rẻ hơn cát tự nhiên từ 16 - 18%.
Nhiều doanh nghiệp tại Thanh Hóa đã tiên phong đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại:
- Công ty TNHH Thương mại Phú Sơn (Nga An) vận hành hệ thống công suất 100.000 m³/năm, sản phẩm đạt tiêu chuẩn kỹ thuật, giá bán khoảng 350.000 đồng/m³ so với 550.000 đồng/m³ của cát tự nhiên.
- Công ty TNHH Hoàng Tuấn (Tống Sơn) đầu tư gần 20 tỷ đồng cho dây chuyền công nghệ Nhật Bản, công suất 150.000 m³/năm, dự kiến nâng gấp đôi lên 300.000 m³/năm.
Toàn tỉnh hiện có 21 đơn vị sản xuất cát nghiền, công suất thiết kế 2,03 triệu m³/năm; thêm 1 dự án đang triển khai với công suất dự kiến 180.000 m³/năm. Sản lượng này có thể thay thế 50 - 60% cát tự nhiên trong xây dựng.
Chính sách thúc đẩy và định hướng phát triển
Dù cát nhân tạo có nhiều ưu điểm, việc tiêu thụ vẫn hạn chế do thói quen và tâm lý ưa chuộng cát sông. Nhiều doanh nghiệp lo ngại thị trường chưa ổn định, dù đủ khả năng mở rộng công suất.
Theo ông Ngô Xuân Đông, Giám đốc Công ty CP Đầu tư, Xây dựng và Thương mại Tổng hợp Nhân Nam, cần đẩy mạnh tuyên truyền, khuyến khích chủ thầu và người dân tích cực sử dụng cát nghiền để hình thành thị trường bền vững.
Thanh Hóa có khoảng 170 mỏ đá vôi với trữ lượng hơn 600 triệu m³ đủ điều kiện sản xuất cát nhân tạo, hứa hẹn thay thế lâu dài nguồn cát tự nhiên và giảm tác động môi trường.
Để hỗ trợ doanh nghiệp, HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết 20/2021/NQ-HĐND, cho phép hỗ trợ tới 30% tổng giá trị đầu tư cho các dự án dây chuyền sản xuất cát nhân tạo công suất từ 50 tấn/giờ trở lên. Ngày 23/1/2025, UBND tỉnh cũng ban hành Công văn 1191/UBND-CN nhằm thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ và khuyến khích sử dụng cát nghiền trong các công trình vốn ngân sách nếu đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật.
Ông Nguyễn Hữu Đức, Phó trưởng Phòng Kinh tế và Vật liệu xây dựng (Sở Xây dựng), nhấn mạnh, Thanh Hóa đặt mục tiêu đến năm 2030, ít nhất 40% lượng cát sử dụng trong xây dựng sẽ là cát nghiền và cát tái chế từ phế thải công nghiệp. Đẩy nhanh đầu tư dây chuyền sản xuất là yêu cầu cấp thiết để chủ động nguồn cung. Với sự vào cuộc của chính quyền và doanh nghiệp, Thanh Hóa đang từng bước đưa cát nhân tạo trở thành nguồn vật liệu thay thế chiến lược, vừa giải quyết thiếu hụt, vừa đảm bảo phát triển bền vững cho ngành Xây dựng.
Cem.Info
