Từ năm 2013, Đà Nẵng sử dụng gạch không nung tại những công trình xây dựng từ ngân sách của Nhà nước nhằm thực hiện chủ trương bảo vệ môi trường và đất canh tác. Ngoài ra, với lợi ích của gạch không nung, đã có nhiều đơn vị tư nhân sử dụng loại vật liệu này vào xây dựng như: Condotel Ánh Dương - Soleil (đường Phạm Văn Đồng), khách sạn Holiday Beach (đường Võ Nguyên Giáp…). Nhiều công ty đã đầu tư nhà máy phát triển gạch không nung với hy vọng là hướng đi mới của ngành xây dựng. Song, số lượng doanh nghiệp sản xuất gạch không nung đang giảm dần, từ 13 doanh nghiệp (tháng 11-2017), hiện chỉ còn 10 doanh nghiệp.
Cần nhiều biện pháp đồng bộ từ Nhà nước và doanh nghiệp để gạch không nung được áp dụng rộng rãi trong xây dựng.
Ông Trần Văn Viện, Trưởng Nhà máy Gạch không nung, Công ty CP Xây dựng công trình 512 cho biết, gạch không nung có nhiều ưu điểm hơn so với gạch đất nung truyền thống, đó là cường độ chịu lực, khả năng cách âm, cách nhiệt, chống thấm cao. Kích thước viên gạch lớn cho phép giảm chi phí nhân công, đạt được tiến độ nhanh hơn cho các công trình xây dựng. Đặc biệt, lượng vữa dùng để xây tường, tô tường, gạch không nung thường ít hơn so gạch đất nung... Nhưng hiện nay các doanh nghiệp sản xuất gạch không nung vẫn đang vất vả cạnh tranh với gạch nung truyền thống, dù thành phố đang là một trong những địa phương có tốc độ xây dựng khá nhanh. Bởi lẽ, chỉ các công trình sử dụng vốn ngân sách Nhà nước có sử dụng gạch không nung, còn lại các công trình của người dân rất ít nhà sử dụng loại vật liệu này.
Lý giải cho việc người tiêu dùng chưa mặn mà với gạch không nung, ông Lương Hải Bình, Giám đốc Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Đại Thành Đạt cho rằng, nguyên nhân đầu tiên là do tâm lý của khách hàng, vốn quen sử dụng các loại gạch nung truyền thống. Thứ hai, là do một số doanh nghiệp còn chạy theo lợi nhuận trước mắt, sẵn sàng tung các sản phẩm gạch không nung chưa đủ tiêu chuẩn ra thị trường. Điều này, đánh mất niềm tin của người tiêu dùng vào sản phẩm, khi một số công trình sử dụng gạch không nung đã xảy ra hiện tượng co ngót, rạn nứt hoặc tường bị thấm.
Thứ ba, là một số đơn vị tư vấn thiết kế hầu như không lập chỉ dẫn kỹ thuật hướng dẫn việc lựa chọn vật liệu và công tác thi công, giám sát, nghiệm thu gạch không nung; công tác xây dựng gạch không nung kèm theo hồ sơ thiết kế xây dựng, làm cơ sở trong quá trình lựa chọn nhà thầu, quản lý thi công xây dựng, giám sát thi công xây dựng, nghiệm thu công trình. Bên cạnh đó, chưa thực hiện đầy đủ việc thí nghiệm, kiểm tra chất lượng gạch xây tương ứng với từng lô hàng gạch sử dụng vào công trình; chưa quan tâm đào tạo nghiệp vụ, tay nghề cho công nhân trong thực hành công tác xây sử dụng gạch không nung, hiện nay công nhân thực hành theo thói quen đối với gạch đất sét nung.
Ngoài vấn đề chất lượng, thêm một nguyên nhân nữa khiến gạch không nung khó tiêu thụ trên thị trường do nhiều thợ xây không muốn thi công bằng vật liệu này. Ông B.L (trú phường Thanh Khê Đông, quận Thanh Khê), một chủ thầu xây dựng chia sẻ, thông thường nếu thi công bằng gạch đất nung bình thường, thao tác của người thợ dễ dàng hơn, khi cắt, chặt viên gạch rất dễ; trong khi nếu thi công bằng gạch không nung thì việc cắt, chặt rất khó, khối lượng viên gạch cũng lớn, nặng nề hơn... Vì vậy, khi nói đến gạch không nung, thì hầu như người thợ xây nào cũng tỏ thái độ thờ ơ, không góp ý kiến với chủ đơn vị, chủ thầu mà chỉ dùng gạch đất nung.
Tuy sản phẩm gạch không nung vẫn còn những tồn tại và vướng mắc, nhưng nếu không sớm thay thế gạch đất nung thì nhiều địa phương sẽ phải đối mặt với tình trạng mất đất canh tác, ô nhiễm môi trường. Theo số liệu của dự án “Tăng cường sản xuất và sử dụng gạch không nung ở Việt Nam”, việc sản xuất 1 tỷ viên gạch đất sét nung có kích thước tiêu chuẩn sẽ tiêu tốn khoảng 1,5 triệu m3 đất sét, tương đương 75ha đất nông nghiệp, 150.000 tấn than, thải ra khoảng 0,57 triệu tấn khí CO2, gây ô nhiễm môi trường.
Ông Lê Tùng Lâm, Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, Sở Xây dựng ban hành nhiều công văn gửi đến các chủ đầu tư, đơn vị tư vấn thiết kế, thẩm tra, tư vấn giám sát, các nhà thầu xây dựng trên địa bàn về việc sử dụng gạch không nung theo chủ trương chung. Tuy nhiên trong thời gian qua, một số công trình sử dụng gạch không nung trên địa bàn đã xảy ra sự cố về chất lượng.
Theo đó, Sở Xây dựng tiến hành kiểm tra, tăng cường công tác quản lý Nhà nước đối với các nhà máy sản xuất gạch không nung trên địa bàn và tùy theo mức độ vi phạm sẽ xử lý theo quy định. Hiện nay, các chủ đầu tư, người sử dụng ít biết thông tin về sản phẩm gạch không nung do các đơn vị sản xuất quá tiết kiệm trong giới thiệu, quảng bá thông tin sản phẩm của mình. Chính vì thế, những tính năng ưu việt của nó lại không được truyền tải đến người sử dụng. Người sử dụng không có thông tin thì lại không mặn mà với sản phẩm dẫn đến doanh nghiệp sản xuất không tiêu thụ được. Do đó, cần hướng dẫn kỹ thuật sử dụng và nên đưa vào catalogue giới thiệu để các chủ thầu, khách hàng lưu tâm về vấn đề này.
Sắp tới, Sở Xây dựng sẽ đưa ra những chính sách khuyến khích người tiêu dùng, nhất là thông qua tuyên truyền trực quan bằng các công trình đã sử dụng sản phẩm; đồng thời khuyến khích đầu tư sản xuất, hỗ trợ, tạo điều kiện cho doanh nghiệp sản xuất vật liệu xanh, thân thiện môi trường; trong đó có việc xúc tiến thương mại, quảng bá hình ảnh sản phẩm gạch không nung đến tay người tiêu dùng.
ximang.vn (TH/ Báo Đà Nẵng)