Hệ thống CCS quy mô công nghiệp đầu tiên trong ngành Xi măng chính thức vận hành

Đây là một phần của dự án Longship bao gồm hội thảo với sự tham gia của đại diện Chính phủ và doanh nghiệp thảo luận xoay quanh mục tiêu phát thải ròng bằng 0, công nghệ thu giữ carbon, thị trường CO₂ và xu hướng phát triển trong tương lai. Bên cạnh đó, lễ khánh thành chính thức hệ thống CCS tại nhà máy Xi măng Heidelberg Materials Norcem Brevik.

Dự án CCS tại Brevik là thành quả sau gần hai thập kỷ nghiên cứu và thử nghiệm. Ngay từ những năm 2000, Heidelberg Materials tại Na Uy đã bắt đầu nghiêm túc xem xét khả năng ứng dụng công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon. Trong những năm 2010, công ty đã tiến hành thử nghiệm 4 công nghệ khác nhau tại Brevik, trước khi quyết định chọn công nghệ amin làm giải pháp triển khai. Sau các giai đoạn nghiên cứu khả thi, lập kế hoạch và thiết kế kỹ thuật chi tiết (FEED), đến cuối năm 2020, Chính phủ Na Uy đã phê duyệt tài trợ một phần cho việc xây dựng hệ thống thu giữ carbon quy mô lớn trên 1 trong 2 dây chuyền sản xuất của nhà máy.

Hệ thống CCS có khả năng thu giữ tới 400.000 tấn CO₂/năm tại nhà máy Xi măng Heidelberg Materials Norcem Brevik, Na Uy.

Hiện nay, mỗi năm có khoảng 400.000 tấn CO₂ được thu giữ tại nhà máy Brevik và vận chuyển bằng tàu biển đến khu vực dưới đáy biển Bắc để lưu trữ vĩnh viễn, thuộc khuôn khổ dự án Northern Lights. Song song với đó, Heidelberg Materials đang giới thiệu ra thị trường một dòng xi măng mới mang tên EvoZero là sản phẩm đầu tiên của công ty không phát thải carbon, được quản lý thông qua hệ thống kiểm soát lượng khí thải chặt chẽ. Toàn bộ sản lượng EvoZero của năm 2025 đã được bán hết. Theo chia sẻ từ ông Dominik von Achten, CEO của Heidelberg Materials cho biết, việc tiêu thụ xi măng không phát thải EvoZero không gặp bất kỳ trở ngại nào. Trái lại, sản phẩm còn nhận được sự quan tâm rất lớn từ thị trường. Đáng chú ý, Heidelberg Materials không phải đi tìm khách hàng, mà chính các kiến trúc sư và nhà phát triển bất động sản đã chủ động tiếp cận và đề xuất sử dụng loại xi măng thân thiện với môi trường này trong các dự án xây dựng mới.

Chính phủ Na Uy ước tính toàn bộ dự án Longship có tổng chi phí khoảng 2,6 tỷ Euro, trong đó 1,8 tỷ Euro do Chính phủ tài trợ. Riêng dự án tại Norcem, đơn vị vận hành nhà máy Brevik được dự toán chi phí gần 400 triệu Euro cho xây dựng và vận hành trong 10 năm với 84% chi phí do Chính phủ hỗ trợ. Dự án Northern Lights , phần vận chuyển và lưu trữ CO₂ được ước tính tiêu tốn 1,2 tỷ Euro, với 73% từ ngân sách.

Trong báo cáo tài chính năm 2024, Heidelberg Materials ghi nhận đã nhận 110 triệu Euro hỗ trợ từ Chính phủ, trong đó 77 triệu Euro dành cho dự án Brevik và 21 triệu Euro cho một dự án CCS khác tại Edmonton, Canada.

Trong khi châu Âu đang tích cực hỗ trợ các dự án phát thải ròng bằng 0, thì tình hình không đồng đều ở các khu vực khác. Ví dụ gần đây tại Mỹ, Chính phủ đã cắt giảm tài trợ cho các dự án thu giữ carbon trong ngành Xi măng, cho thấy đây là một vấn đề mang tính chính trị sâu sắc. Các chính phủ có thể lựa chọn chi trả trực tiếp, thiết lập cơ chế thuế carbon để xã hội cùng gánh vác, hoặc phớt lờ và đối mặt với hệ quả sau này.

Tại châu Âu, các dự án hướng đến phát thải ròng bằng 0 đang nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ. Tuy nhiên, gần đây, Chính phủ Mỹ đã cắt giảm nguồn vốn cho các dự án thu giữ carbon trong ngành Xi măng, cho thấy đây vẫn là một vấn đề mang tính chính trị. Các quốc gia có thể lựa chọn trực tiếp chi trả, thiết lập cơ chế thuế carbon để chia sẻ gánh nặng với xã hội hoặc làm ngơ và chấp nhận hậu quả trong tương lai.

Từ đây, trọng tâm sẽ chuyển sang việc tích lũy kinh nghiệm vận hành thực tế một hệ thống thu giữ carbon quy mô công nghiệp trong lĩnh vực xi măng. Điều này đòi hỏi sự phối hợp đa ngành từ kỹ thuật, logistics CO₂, lưu trữ dưới biển, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan Chính phủ. Nhiều dự án CCS khác trong ngành Xi măng đang được triển khai khắp châu Âu, nhà máy Brevik được xem là đơn vị tiên phong để học hỏi và rút ra các kinh nghiệm từ những thành công đạt được đến những thách thức thực tế.

ximang.vn (dịch từ Globalcement)