Để phát triển vật liệu xây không nung, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển vật liệu xây không nung tại Việt Nam đến năm 2030. Theo đó, đến năm 2025 đẩy mạnh sản xuất và sử dụng vật liệu xây không nung thay thế một phần gạch đất sét nung đạt tỉ lệ 35 - 40%, đạt tỉ lệ 40 - 45% vào năm 2030 trong tổng số vật liệu xây, đảm bảo tỉ lệ sử dụng vật liệu xây không nung trong các công trình theo quy định. Thực tế các chủ đầu tư, nhà thầu thi công, tư vấn thiết kế dường như ít chia sẻ về quy định sử dụng vật liệu xây dựng không nung trong công trình xây dựng dù hành lang pháp lý đã rõ.
Nhằm giúp ngành Vật liệu không nung phát triển, ngay từ năm 2012 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 10 về tăng cường sử dụng vật liệu xây không nung và hạn chế sử dụng gạch đất sét nung. Theo đó, Thủ tướng đã yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến khuyến khích sản xuất và ưu tiên sử dụng vật liệu xây không nung, kể cả các sản phẩm tấm tường thạch cao và tấm 3D. Hạn chế sản xuất và sử dụng gạch đất sét nung, tiếp tục xây dựng lộ trình phù hợp với từng địa phương để sớm chấm dứt sản xuất gạch đất sét nung bằng lò thủ công, lò thủ công cải tiến, lò vòng sử dụng nhiên liệu hóa thạch (than, dầu, khí).
Trong đó, Bộ Xây dựng được giao nhiều nhiệm vụ trọng tâm như ban hành các cơ chế chính sách đồng bộ nhằm tăng cường sử dụng vật liệu xây không nung theo hướng các công trình sử dụng vốn Nhà nước như trụ sở làm việc, bệnh viện, trường học… bắt buộc phải sử dụng vật liệu xây không nung. Khi phê duyệt dự án đầu tư xây dựng, các chủ đầu tư phải chú ý việc ưu tiên sử dụng vật liệu xây không nung…
Bộ Xây dựng tăng cường chỉ đạo việc nghiên cứu hoàn thiện công nghệ và thiết bị sản xuất gạch không nung; Lập quy hoạch phát triển sản xuất vôi quy mô công nghiệp trên phạm vi toàn quốc, đáp ứng yêu cầu vôi cho sản xuất vật liệu xây không nung và nhu cầu của thị trường.
Ngoài ra, tại Thông tư 13/2017 của Bộ Xây dựng đã quy định rõ tỉ lệ sử dụng vật liệu xây không nung trong các công trình. Cụ thể, các công trình xây dựng được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước tại Hà Nội và TP.HCM phải sử dụng 100% vật liệu xây không nung. Đối với các công trình xây dựng từ 9 tầng trở lên phải sử dụng tối thiểu 80% vật liệu xây không nung trong tổng số vật liệu xây.
Với quy định đã rõ ràng và được ban hành từ nhiều năm trước nhưng vậy, thông thường việc thực hiện sẽ thông suốt, thuận lợi. Tuy nhiên, theo số liệu thống kê của Bộ xây dựng, trong giai đoạn từ năm 2016 - 2021 thì việc sử dụng vật liệu xây không nung đang có xu hướng giảm hàng năm.
Theo ghi nhận nhiều dự án vẫn không thực hiện đúng theo quy định về tỉ lệ sử dụng vật liệu xây không nung trong một công trình. Nhiều chủ đầu tư, nhà thầu vẫn tìm cách né không sử dụng vật liệu xây không nung, thay vào đó là sử dụng vật liệu nung thông thường nhằm tối đa hóa chi phí vật liệu xây dựng.
Trong khi để quy định đi vào cuộc sống rất cần sự chung tay, đồng lòng của chủ đầu tư các dự án, nhà thầu thi công và đơn vị tư vấn thiết kế tại các công trình. Hiện nay Chính phủ, các bộ, ngành địa phương đã có những chính sách, quy định khuyến khích phát triển vật liệu xây không nung nhưng những người trong cuộc (chủ đầu tư, nhà thầu thi công) có vẻ như lại không mặn mà với loại vật liệu này.
ximang.vn (TH/ PLO)
