Ông Phạm Ngọc Thạch, Vụ Chính sách thuế - Bộ Tài
chính, đã nêu thực trạng hiện nay, "Mức thu phí bảo vệ môi trường (BVMT)
đối với một số khoáng sản hiện còn
chưa tương xứng với mức độ gây ô nhiễm môi trường do hoạt động khai
thác khoáng sản gây ra”.
Vì vậy theo ông Thạch, nhiều ý kiến đề nghị tăng chung phí BVMT đối với
loại khoáng sản thuộc đối tượng chịu phí theo cấp độ gây ô nhiễm môi
trường để có nguồn bù đắp cho việc BVMT ở các địa phương.
Ngoài ra, một số ý kiến đề nghị tăng mức phí BVMT với từng loại, cụ thể:
với đất, đá, cát, sỏi làm vật liệu xây dựng tăng lên 2-3 lần; tăng từ
10.000 đồng/tấn lên 30.000 đồng/tấn với khai thác than; tăng khung mức
thu áp dụng đối với quặng sắt, chì, kẽm, đồng, apatit…
Hiệp hội Môi trường Việt Nam đề xuất, “Bộ Tài chính cần quy định mức
đóng phí BVMT trong khai thác khoáng sản dựa trên sản lượng đăng ký khai
thác theo giấy phép chứ không dựa trên sản lượng khai thác thực tế do
doanh nghiệp tự kê khai. Vì đã có nhiều doanh nghiệp khai thác thường tự
kê khai thấp hơn nhiều so với thực tế khai thác để trốn phí nộp cho
ngân sách nhà nước”.
Phí BVMT đối với khai thác khoáng sản là khoản thu ngân sách địa phương
được hưởng 100% để hỗ trợ cho việc BVMT và đầu tư cho môi trường tại địa
phương nơi có hoạt động khai thác khoáng sản. Tuy nhiên, theo bà Trần
Thanh Thủy, Liên minh Khoáng sản, qua khảo sát thực tế cho thấy nhiều xã
cho biết không nhận được phân bổ nguồn thu từ khai thác khoáng sản.
Nhiều xã chưa từng được đầu tư các công trình hay dự án cải tạo môi
trường. Đáng nói hơn, ở một số xã có khai thác khoáng sản, tỉ lệ người
chết do ung thư cao.
“Hậu quả môi trường liên quan đến khai thác khoáng sản hiện nay chủ yếu
được xử lý dựa trên việc đàm phán và thỏa thuận giữa địa phương và doanh
nghiệp”, bà Thủy nói.
Theo bà Thủy, do chưa được quản lý và sử dụng đúng mục đích, phí BVMT
chưa thể hiện là một công cụ tài chính hiệu quả để phục vụ BVMT. “Việc
thu và sử dụng phí BVMT cần được công khai, ít nhất là đối với doanh
nghiệp và cộng đồng bị ảnh hưởng”, bà Thủy kiến nghị.
Quỳnh Trang (TH)