Hút FDI để cứu xi măng khỏi khủng hoảng thừa
Doanh nghiệp phá sản vì thừa xi măngNgày
24/4, Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (Vafi) có bản đánh giá
nguyên nhân dẫn đến tình trạng khủng hoảng thừa trong ngành xi măng.
Theo Vafi, hiện tại ngành xi măng nước ta đã bộc lộ những điểm vô cùng
yếu kém như dư thừa năng lực sản xuất xi măng khoảng từ 20 triệu– 25
triệu tấn, tương ứng khoảng 10 nhà máy xi măng cỡ lớn, ứng với lượng vốn
đầu tư vài tỷ USD.
Đa số nhà máy xi măng lâm vào cảnh nợ nhiều,
tổng vay nợ gấp từ 4 – 6 lần vốn chủ sở hữu, đa số kinh doanh thua lỗ,
kể cả với Tổng công ty công nghiệp xi măng Việt Nam cũng thua lỗ nếu
thực hiện hạch toán đúng. Hệ quả là nảy sinh nợ xấu, nợ xấu tiềm ẩn hàng
nghìn tỷ đồng. Điều đó đã ảnh hưởng tới quyền lợi của cổ đông, của ngân
hàng và của nhà nước trong trường hợp vốn tín dụng ưu đãi, vốn vay được
nhà nước bảo lãnh.
Còn theo Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam, do
khủng hoảng kinh tế tài chính trong những năm qua, nhu cầu xi măng nội
địa trong ba năm 2011-2013 ước tính sẽ giảm khoảng 14 - 15 triệu tấn.
Đến năm 2015 nhu cầu ước tính khoảng 60 - 65 triệu tấn (quy hoạch dự báo
75 - 76 triệu tấn). Nếu tiếp tục đầu tư theo Quyết định số 1488/QĐ-TTg
thì đến năm 2015 tổng công suất các nhà máy xi măng sẽ đạt 94,24 triệu
tấn, sẽ thừa khoảng 25 triệu tấn và đến năm 2020 sẽ lên đến 129,5 triệu
tấn, sẽ thừa trên 40 triệu tấn công suất.
Quản lí yếu kémNguyên
nhân dẫn đến cung xi măng vượt cầu được Vafi chỉ ra là: Thứ nhất, công
tác lập quy hoạch phát triển ngành xi măng yếu kém, xa rời thực tiễn
trong nước và thị trường quốc tế.
Đến thời điểm hiện tại, Việt
Nam trở thành nước đứng đầu trong khối ASEAN về năng lực sản xuất xi
măng, trong khi nền kinh tế của ta còn theo sau với khoảng cách lớn so
với các nước như Indonesia, Malaysia, Thái Lan, Philippine. Mặt khác khả
năng và hiệu quả xuất khẩu xi măng là khó và kém.
"Hạn chế này
thuộc về Bộ Xây dựng là Bộ quản lý ngành đồng thời có trách nhiệm tham
mưu cho Chính phủ trong công tác lập quy hoạch" - bản đánh giá của Vafi
nêu rõ.
Thứ hai, lẽ ra không nên có chính sách bảo lãnh tín dụng
của nhà nước đối với những dự án kinh doanh mà nhiều doanh nghiệp tư
nhân, doanh nghiệp nhà nước có thể thực hiện bình thường không cần sự hỗ
trợ của nhà nước. Việc có cơ chế bảo lãnh tín dụng cho đầu tư nhà máy
xi măng khiến cho lãnh đạo nhiều tổng công ty nhà nước, lãnh đạo UBND
tỉnh hăng hái xin tín dụng bảo lãnh. Nếu không có cơ chế này, nền kinh
tế nước ta không thiếu xi măng và sự dư thừa có lẽ ở mức độ thấp hơn
nhiều so với hiện tại.
Thứ ba, đầu tư nhà máy xi măng với vốn đầu
tư lớn (vài nghìn tỷ đồng/nhà máy ) tạo điều kiện cho một số kẻ tham
nhũng dễ dàng làm giàu vì tiền hoa hồng lớn. Trên thực tế thì có một số
lãnh đạo doanh nghiệp nghĩ rằng làm giàu từ các dự án này dễ dàng và
nhanh hơn là việc kiếm tiền chính đáng từ lợi nhuận hay cổ tức doanh
nghiệp. Công ty có phá sản hay thua lỗ thì họ vẫn là “triệu phú" và ở
thời điểm đó họ đã hạ cánh an toàn. Đây là một thực tế và để ngăn chặn
hệ quả này xảy ra trong tương lai thì phải có biện pháp không cho kẻ
tham nhũng vô trách nhiệm được về hưu an toàn.
Cần tăng thu hút FDI vào xi măng?Theo
Vafi, để nhanh chóng cứu ngành xi măng thoát khỏi tình trạng như phân
tích ở trên, cần có thêm giải pháp là khuyến khích đầu tư FDI đầu tư vào
các nhà máy xi măng nhằm các mục tiêu thu hút được nhà đầu tư chuyên
nghiệp vào quản lý doanh nghiệp; nhanh chóng thu hút được nguồn vốn
khổng lồ để tái cấu trúc tài chính cho doanh nghiệp; mở ra thị trường
xuất khẩu cho ngành xi măng, nhanh chóng giải quyết được tình trạng tồn
kho dư thừa công suất cho ngành xi măng .
Quan điểm này của Vafi
dường như đã đi ngược lại hoàn toàn quan điểm của Hội Vật liệu xây dựng
Việt Nam và những doanh nghiệp trong ngành xi măng. Trong bản kiến nghị
mới đây gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Hội Vật liệu xây
dựng Việt Nam đã cảnh báo không để các tập đoàn xi măng nước ngoài thôn
tính các nhà máy xi măng lớn của nước ta có lợi thế cạnh tranh, có công
nghệ tiên tiến, kỹ thuật hiện đại, có địa thế ảnh hưởng đến an ninh
quốc gia.
Bởi vì Hội Vật liệu xây dựng lo ngại các doanh nghiệp
này biến nước ta thành nơi cung cấp tài nguyên, năng lượng, lao động;
làm ô nhiễm môi trường sinh thái, làm thiệt hại kinh tế quốc gia do xi
măng là mặt hàng chiến lược hết sức quan trọng gắn với tài nguyên không
tái tạo.
Tại cuộc giao ban tháng 3 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đại
diện Tổng Công ty xi măng Việt Nam cũng đã lên tiếng kiến nghị rằng:
Các bộ, ngành cần tham mưu để hạn chế việc nhà đầu tư nước ngoài mua các
dự án xi măng. Thực chất chủ yếu họ mua tài nguyên của đất nước ta mà
thôi. Bởi vì sản phẩm xi măng phải sử dụng nhiều tài nguyên khoáng sản,
trong đó có đá vôi, đất sét, các loại phụ gia, than... Khi làm việc với
các nhà đầu tư nước ngoài, chúng tôi thấy rằng mục đích họ mua xi măng
là để "lợi dụng" nguồn nguyên liệu của mỗi dự án. Điều này sẽ khiến
nguồn tài nguyên bị xâm hại và cảnh quan bị phá vỡ.
Theo Petrotimes *