Cùng với việc dừng các lò gạch thủ công, lò đứng liên tục, lò vôi thủ công trên địa bàn thành phố Hải Phòng, đòi hỏi các giải pháp quyết liệt hơn trong chuyển đổi sang phương thức sử dụng vật liệu xây dựng thân thiện môi trường tại các công trình, chuyển đổi công nghệ sản xuất của các doanh nghiệp, chủ lò để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng sản phẩm này và ổn định phát triển sản xuất của các chủ lò.
Lò gạch thủ công đang hoạt động tại xã Toàn Thắng (huyện Tiên Lãng).
Hạn chế sử dụng đất màu để sản xuất gạch đất sét
Toàn thành phố có 59 lò sản xuất gạch đất sét nung (gồm 23 lò gạch thủ công, 33 lò úp vung và 3 lò đứng) thuộc lộ trình xóa bỏ vào cuối năm 2015 theo Quyết định của UBND thành phố Hải Phòng. Trong giai đoạn 1 đã chấm dứt hoạt động 48 lò và cơ bản tháo dỡ các lò này. Giai đoạn 2, hết năm 2015, xóa bỏ 11 lò còn lại gồm 8 lò thủ công và 3 lò đứng đều trên địa bàn huyện Tiên Lãng.
Theo khảo sát của ngành Xây dựng vào đầu tháng 5 này, quá thời hạn trên gần một năm rưỡi, mới chấm dứt hoạt động và tháo dỡ 8 lò thủ công, hiện còn 3 lò đứng chưa chấm dứt hoạt động. Gạch đất sét nung thủ công không đáp ứng yêu cầu sử dụng tại các công trình xây dựng lớn, đòi hỏi chất lượng cao, nên chỉ được sử dụng xây dựng các công trình nhà cấp thấp. Việc xóa các lò gạch thủ công, lò đứng hạn chế được hàng trăm ha đất màu bị khai thác mỗi năm để sản xuất gạch đất sét nung.
Ngoài các cơ sở sản xuất gạch, trên địa bàn Hải Phòng còn có 82 cơ sở sản xuất vôi, trong đó chỉ có 2 cơ sở sản xuất vôi theo công nghệ bán cơ giới, còn lại 80 cơ sở gồm 111 lò là lò thủ công và lò thủ công gián đoạn. Công suất của các lò đạt khoảng 500.000 tấn/năm, chủ yếu tập trung ở huyện Thủy Nguyên (82 cơ sở).
Theo Kế hoạch số 4143/2016/KH-UBND về thực hiện lộ trình xóa bỏ các lò vôi thủ công trên địa bàn thành phố, đến hết năm 2016, chấm dứt 5 lò; đến 30/10/2020 chất dứt hoạt động 106 lò còn lại. Việc sản xuất vôi trên địa bàn thành phố hiện nay cơ bản đáp ứng nhu cầu xây dựng, cung cấp cho một số ngành công nghiệp, nhất là công nghiệp luyện thép, phục vụ xuất khẩu, đem lại giá trị kinh tế, nâng tầm giá trị của khoáng sản, nhưng sản xuất vôi hiện chủ yếu bằng các lò vôi thủ công tự phát gây ô nhiễm môi trường, nguồn đá vôi đưa vào sản xuất đa phần không có nguồn gốc.
Thực hiện chủ trương, kế hoạch của thành phố hướng tới từng bước hạn chế khai thác đá vôi trái phép, không phép để cung cấp cho các lò vôi thủ công. Do vậy, trong Kế hoạch của UBND thành phố cũng định hướng phát triển công nghiệp vôi đến năm 2020 đối với 5 doanh nghiệp đủ điều kiện với công suất 1.280.000 tấn/năm, đáp ứng nhu cầu vôi cho ngành công nghiệp.
Phát triển gạch không nung đáp ứng nhu cầu thị trường
Hải Phòng hiện có hơn 35 tổ chức, cá nhân đầu tư vào sản xuất vật liệu xây không nung theo định hướng và chỉ đạo của Chính phủ, các cấp, các ngành với tổng công suất thiết kế hơn 100 triệu viên/năm với nhiều chủng loại sản phẩm, đa dạng và phong phú về mẫu mã, chất lượng đáp ứng nhu cầu về vật liệu xây dựng trên thị trường.
Những cơ sở sản xuất này sử dụng nguyên liệu đầu vào cơ bản là nguồn mạt đá, giá trị thấp được thu gom từ các mỏ khai thác đá vôi trên địa bàn thành phố. Tuy nhiên, khảo sát của ngành Xây dựng cho thấy: đến hết năm 2015, tổng sản lượng gạch cung cấp cho thị trường Hải Phòng mới đạt hơn 614 triệu viên, đạt 26,3% nhu cầu; phần thiếu hụt được các doanh nghiệp sản xuất ở các địa phương lân cận cung ứng bổ sung. Trong số hơn 614 triệu viên gạch nói trên, vật liệu xây không nung chỉ chiếm khoảng 47%.
Để xóa bỏ lò gạch, lò vôi thủ công và phát triển vật liệu không nung tại địa bàn Hải Phòng rất cần giải pháp cụ thể tại các địa phương. Thực tế tại nhiều cơ sở sản xuất vật liệu xây không nung trên địa bàn Hải Phòng cho thấy, năng lực của các cơ sở này là khá cao, có thể đáp ứng được nhu cầu vật liệu xây của thành phố. Hải Phòng có nguồn nguyên liệu phong phú để sản xuất gạch không nung, hạn chế sử dụng đất sét như nguồn đá mạt tại Thủy Nguyên có thể kết hợp với việc sử dụng phế thải công nghiệp sau xử lý như tro, xỉ thải tại các nhà máy nhiệt điện, hóa chất để sản xuất vật liệu xây dựng thân thiện môi trường.
Xoá bỏ các lò gạch thủ công, lò vôi thủ công, phát triển vật liệu xây không nung là chủ trương đúng đắn của Chính phủ và thành phố Hải Phòng hướng tới bảo đảm môi trường sống trong lành cho nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội, do vậy cần các biện pháp cụ thể trong xóa bỏ lò gạch thủ công, lò vôi thủ công với phát triển vật liệu xây không nung, tuyên truyền để đông đảo người tiêu dùng thấy được lợi ích lâu dài khi sử dụng gạch không nung coi đây không chỉ là xu hướng tất yếu trong tương lai, mà còn là việc làm hữu ích trước mắt trong lĩnh vực này.
Toàn thành phố có 59 lò sản xuất gạch đất sét nung (gồm 23 lò gạch thủ công, 33 lò úp vung và 3 lò đứng) thuộc lộ trình xóa bỏ vào cuối năm 2015 theo Quyết định của UBND thành phố Hải Phòng. Trong giai đoạn 1 đã chấm dứt hoạt động 48 lò và cơ bản tháo dỡ các lò này. Giai đoạn 2, hết năm 2015, xóa bỏ 11 lò còn lại gồm 8 lò thủ công và 3 lò đứng đều trên địa bàn huyện Tiên Lãng.
Theo khảo sát của ngành Xây dựng vào đầu tháng 5 này, quá thời hạn trên gần một năm rưỡi, mới chấm dứt hoạt động và tháo dỡ 8 lò thủ công, hiện còn 3 lò đứng chưa chấm dứt hoạt động. Gạch đất sét nung thủ công không đáp ứng yêu cầu sử dụng tại các công trình xây dựng lớn, đòi hỏi chất lượng cao, nên chỉ được sử dụng xây dựng các công trình nhà cấp thấp. Việc xóa các lò gạch thủ công, lò đứng hạn chế được hàng trăm ha đất màu bị khai thác mỗi năm để sản xuất gạch đất sét nung.
Ngoài các cơ sở sản xuất gạch, trên địa bàn Hải Phòng còn có 82 cơ sở sản xuất vôi, trong đó chỉ có 2 cơ sở sản xuất vôi theo công nghệ bán cơ giới, còn lại 80 cơ sở gồm 111 lò là lò thủ công và lò thủ công gián đoạn. Công suất của các lò đạt khoảng 500.000 tấn/năm, chủ yếu tập trung ở huyện Thủy Nguyên (82 cơ sở).
Theo Kế hoạch số 4143/2016/KH-UBND về thực hiện lộ trình xóa bỏ các lò vôi thủ công trên địa bàn thành phố, đến hết năm 2016, chấm dứt 5 lò; đến 30/10/2020 chất dứt hoạt động 106 lò còn lại. Việc sản xuất vôi trên địa bàn thành phố hiện nay cơ bản đáp ứng nhu cầu xây dựng, cung cấp cho một số ngành công nghiệp, nhất là công nghiệp luyện thép, phục vụ xuất khẩu, đem lại giá trị kinh tế, nâng tầm giá trị của khoáng sản, nhưng sản xuất vôi hiện chủ yếu bằng các lò vôi thủ công tự phát gây ô nhiễm môi trường, nguồn đá vôi đưa vào sản xuất đa phần không có nguồn gốc.
Thực hiện chủ trương, kế hoạch của thành phố hướng tới từng bước hạn chế khai thác đá vôi trái phép, không phép để cung cấp cho các lò vôi thủ công. Do vậy, trong Kế hoạch của UBND thành phố cũng định hướng phát triển công nghiệp vôi đến năm 2020 đối với 5 doanh nghiệp đủ điều kiện với công suất 1.280.000 tấn/năm, đáp ứng nhu cầu vôi cho ngành công nghiệp.
Phát triển gạch không nung đáp ứng nhu cầu thị trường
Hải Phòng hiện có hơn 35 tổ chức, cá nhân đầu tư vào sản xuất vật liệu xây không nung theo định hướng và chỉ đạo của Chính phủ, các cấp, các ngành với tổng công suất thiết kế hơn 100 triệu viên/năm với nhiều chủng loại sản phẩm, đa dạng và phong phú về mẫu mã, chất lượng đáp ứng nhu cầu về vật liệu xây dựng trên thị trường.
Những cơ sở sản xuất này sử dụng nguyên liệu đầu vào cơ bản là nguồn mạt đá, giá trị thấp được thu gom từ các mỏ khai thác đá vôi trên địa bàn thành phố. Tuy nhiên, khảo sát của ngành Xây dựng cho thấy: đến hết năm 2015, tổng sản lượng gạch cung cấp cho thị trường Hải Phòng mới đạt hơn 614 triệu viên, đạt 26,3% nhu cầu; phần thiếu hụt được các doanh nghiệp sản xuất ở các địa phương lân cận cung ứng bổ sung. Trong số hơn 614 triệu viên gạch nói trên, vật liệu xây không nung chỉ chiếm khoảng 47%.
Để xóa bỏ lò gạch, lò vôi thủ công và phát triển vật liệu không nung tại địa bàn Hải Phòng rất cần giải pháp cụ thể tại các địa phương. Thực tế tại nhiều cơ sở sản xuất vật liệu xây không nung trên địa bàn Hải Phòng cho thấy, năng lực của các cơ sở này là khá cao, có thể đáp ứng được nhu cầu vật liệu xây của thành phố. Hải Phòng có nguồn nguyên liệu phong phú để sản xuất gạch không nung, hạn chế sử dụng đất sét như nguồn đá mạt tại Thủy Nguyên có thể kết hợp với việc sử dụng phế thải công nghiệp sau xử lý như tro, xỉ thải tại các nhà máy nhiệt điện, hóa chất để sản xuất vật liệu xây dựng thân thiện môi trường.
Xoá bỏ các lò gạch thủ công, lò vôi thủ công, phát triển vật liệu xây không nung là chủ trương đúng đắn của Chính phủ và thành phố Hải Phòng hướng tới bảo đảm môi trường sống trong lành cho nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội, do vậy cần các biện pháp cụ thể trong xóa bỏ lò gạch thủ công, lò vôi thủ công với phát triển vật liệu xây không nung, tuyên truyền để đông đảo người tiêu dùng thấy được lợi ích lâu dài khi sử dụng gạch không nung coi đây không chỉ là xu hướng tất yếu trong tương lai, mà còn là việc làm hữu ích trước mắt trong lĩnh vực này.
Quỳnh Trang (TH/ Báo Hải Phòng)
