Phát triển chưa xứng với tiềm năng
Khu vực miền Trung - Tây Nguyên là vùng đất có tiềm năng về nguyên liệu
sản xuất vật liệu xây dựng như đất sét, cát trắng, cao lanh sunfat, đá vôi, đá granite… Với một thị trường đầy tiềm năng, trong những năm qua ngành sản xuất vật liệu xây dựng miền Trung – Tây Nguyên đã có bước phát triển đáng khích lệ.
Đến nay, tại miền Trung có 5
nhà máy xi măng, trong đó 4 dây chuyền xi măng lò quay là nhà máy Xi măng Sông Gianh, Xi măng Văn Hóa, Xi măng Đồng Lâm và Xi măng Xuân Thành – Thạnh Mỹ có tổng công suất 10 triệu tấn/năm. Sản lượng gạch ốp lát tại khu vực đạt 30 triệu viên/năm, thép đạt 1 triệu tấn/năm, gỗ MDF đạt 270.000m
3/năm... được sản xuất trên các dây chuyền hiện đại của Châu Âu.
Riêng đối với vật liệu gạch không nung, hiện, khu vực miền Trung – Tây Nguyên có hơn 20 dây chuyền sản xuất gạch không nung với hơn 1,5 tỷ viên/năm. Sản phẩm được thị trường chấp nhận, bước đầu tiêu thụ tốt. Tuy nhiên việc triển khai thực hiện sản xuất và đưa vào sử dụng trong công trình còn gặp nhiều khó khăn.
Nguyên nhân là do công tác tuyên truyền vận động chủ đầu tư công trình sử dụng vật liệu xây không nung còn yếu; công nghệ sản xuất còn lạc hậu, chưa phù hợp với tình hình thực tế; công tác đào tạo; doanh nghiệp khó tiếp cận với nguồn vốn vay và ưu đãi… Bên cạnh đó,
ngành vật liệu xây dựng trong nước đang phải chịu sự cạnh tranh khốc liệt bởi sự hội nhập kinh tế quốc tế, nhất là khi Việt Nam tham gia thương mại tự do ASEAN (AFTA) cam kết cắt giảm 93% số dòng thuế có mức thuế suất 0% và 7% và hình thành khu vực thương mại tự do ASEAN (AFTA).
Ông Trần Quang Thông, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần đầu tư Hồng Hoàng Hồng cho biết, về cơ sở pháp lý thì rất nhiều và đầy đủ nhưng vẫn chưa được các cấp, các ngành quan tâm, chỉ đạo nghiêm túc tạo điều kiện cho doanh nghiệp sản xuất gạch không nung phát triển. Thực tế, hiện nay nhiều tỉnh, thành vẫn sử dụng gạch nung tại các công trình xây dựng bằng vốn ngân sách nhà nước. Ngoài ra, các doanh nghiệp gạch không nung chưa được hưởng ưu đãi về vốn vay, thuê đất, thuế dẫn đến giá bán so với gạch đất sét nung chưa tạo được lợi thế.
Ngoài ra, do các nhà đầu tư còn thiếu kinh nghiệm, nguồn vốn còn hạn chế, nên một số doanh nghiệp chỉ nhập các dây chuyền công nghệ với trình độ trung bình, thiếu đồng bộ; Một số nhà máy do hiểu biết về các tình năng kỹ thuật của sản phẩm chưa đầy đủ nên công tác bảo quản sản phẩm khi lưu khi và vận chuyển chưa đúng quy trình đã ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm khi đưa vào công trình.
Cần giải pháp đồng bộ
Việc phát triển sản phẩm vật liệu xây dựng thân thiện môi trường, trong đó ưu tiên sử dụng gạch không nung đang là xu thế tất yếu, lâu dài của Việt Nam và thế giới. Đây là chủ trương đúng đắn của Chính phủ, Bộ Xây dựng và các tỉnh, thành trong việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường, tiết kiệm nguồn đất công nghiệp, tăng chất lượng, hạ giá thành sản phẩm…
Nhằm thúc đẩy sử dụng vật liệu không nung tại các công trình xây dựng với nhiều lợi ích kinh tế, xã hội và môi trường, Ông Trần Xuân Đính, Phó Chủ tịch Hội Vật liệu xây dựng Việt Nam đề xuất, các ngành, các cấp cần quán triệt nghiêm túc thực hiện chỉ thị 10 của Thủ tướng Chính phủ và thông tư 09 của Bộ Xây dựng sử dụng vật liệu không nung.
Chính phủ cần có cơ chế tín dụng trong đầu tư về điều kiện thuê đất xây dựng, đầu tư nhà máy, tạo điều kiện để các doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư, phát triển sản xuất vật liệu không nung. Ngoài ra, những chính sách khuyến khích, ưu đãi đầu tư cho các đơn vị chế tạo thiết bị và sản xuất gạch không nung quy định trong Quyết định của Chính phủ cần được hướng dẫn chi tiết, cụ thể, dễ áp dụng vào cuộc sống.
Bộ Xây dựng tăng cường công tác thanh, kiểm tra và chỉ đạo các địa phương tăng cường công tác thanh kiểm tra việc thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về sử dụng vật liệu xây không nung; Các doanh nghiệp tăng cường nghiên cứu hoàn chỉnh công nghệ, áp dụng tiến bộ khoa học, khắc phục nhược điểm trong quá trình sản xuất vật liệu xây không nung.
Tăng cường mở các khóa đào tạo ở các cấp độ khác nhau, với nhiều hình thức khác nhau để trang bị kiến thức cho cán bộ kỹ thuật, công nhân kỹ thuật ở các lĩnh vực sản xuất, thiết kế, thi công... tạo nên sự hiểu biết sâu rộng về sản phẩm
vật liệu xây không nung, từ đó sản xuất ra các sản phẩm tốt hơn, sử dụng có hiệu quả hơn, từng bước đưa Chương trình phát triển vật liệu xây không nung vào thực tế cuộc sống.
Các đại biểu tham dự hội thảo cũng cho rằng, doanh nghiệp trong ngành vật liệu xây dựng phải nâng sức cạnh tranh sản phẩm bằng nhiều chiến lược khác nhau, đồng thời chú trọng hơn vào nội địa và đẩy mạnh xuất khẩu qua một số thị trường. Các doanh nghiệp vật liệu xây dựng cũng cần chủ động tạo cầu nối liên kết với các Hiệp hội ngành hàng nhằm phát huy sức mạnh cộng đồng doanh nghiệp, xây dựng thương hiệu ngành hàng phát triển bền vững hơn.