Việt Nam đang thực hiện cải cách ngành năng lượng, từng bước xóa bỏ trợ cấp năng lượng hóa thạchHội nghị APEC và G20 năm 2009, tại Rio +20 năm 2012, cũng nhận định, trợ cấp với năng lượng hóa thạch sẽ gây thiệt hại cho ngân sách, kém cạnh tranh khi giá năng lượng tăng cao… Cải cách tài khóa với nhiên liệu hóa thạch, một trong những nội dung được thống nhất cao ở phạm vi toàn cầu và Việt Nam cần có một lộ trình cải cách cụ thể.
Hiện nay các quốc gia đang sử dụng ngày càng nhiều năng lượng hóa thạch điều này tác động tiêu cực tới quá trình giảm phát thải CO2, gây biến đổi khí hậu toàn cầu.Việt Nam đang hướng tới nền kinh tế tăng trưởng xanh, nên việc thực hiện cải cách ngành năng lượng và từng bước xóa bỏ trợ cấp cho năng lượng hóa thạch là điều kiện bắt buộc cần làm ngay.
Việc các nước đưa ra các chiến lược phát triển bền vững, chiến lược ứng phó với biến đổi khí hậu, chiến lược tăng trưởng xanh… khẳng định chủ trương phát triển bền vững, từng bước tự do hóa thị trường năng lượng. Cụ thể chiến lược tăng trưởng xanh tập trung 3 trụ cột chính: giảm cường độ phát thải nhà kính, xanh hóa sản xuất, xanh hóa lối sống tiêu dùng bền vững.
Những năm qua thị trường năng lượng hóa thạch, Nhà nước vẫn chiếm ưu thế độc quyền trong sản xuất và tiêu thụ. Trong tương lai Việt Nam đang từng bước mở cửa thị trường năng lượng, hình thành thị trường cạnh tranh, tuy nhiên vẫn còn nhiều thách thức.
Hiện nay Nhà nước đã áp dụng một số công cụ kinh tế gắn chi phí môi trường và xã hội vào giá năng lượng, nhưng chưa đầy đủ. Giá năng lượng cần phải được củng cố bởi một mạng lưới an sinh xã hội vững chắc, được hỗ trợ bởi quá trình thiết lập giá minh bạch và được giảm thiểu bẳng việc giảm các chi phí khác.
Thời gian tới Nhà nước cần hiện thực hóa một số chính sách cải cách chính sách tài khóa về nhiên liệu hóa thạch trong bối cảnh tăng trưởng xanh: cải cách toàn diện khu vực năng lượng, thiết lập đúng giá điện, tăng giá có lộ trình, điều chỉnh cơ chế định giá, minh bạch…, thiết lập đúng giá các sản phẩm xăng dầu và quản lý linh hoạt quỹ bình ổn.
QT (TH/ Báo Công thương)