Từng doanh nghiệp cũng như toàn ngành sắt thép đang phải gồng mình giải quyết tình trạng hàng hóa tồn kho khối lượng lớn, thậm chí có những thời điểm không ít doanh nghiệp gần như bất lực trước vấn đề nan giải ấy. Vậy nhưng, thật là kì quặc, sản lượng thép trong nước đang tồn kho nhưng một số doanh nghiệp vẫn "tích cực” nhập khẩu mặt hàng này với số lượng lớn. Bình quân mỗi tháng từ đầu 2013 đến nay, mặt hàng sắt thép nhập khẩu đạt mức khủng với hơn 750 ngàn tấn/tháng. Đến cuối tháng 9-2013, Việt Nam phải chi ra gần 5 tỉ USD để nhập khẩu sắt thép. Tính riêng mặt hàng sắt thép nhập khẩu, bình quân mỗi tháng số ngoại tệ "chạy” ra nước ngoài lên đến hơn 500 triệu USD. Tình trạng nhập siêu chưa được đẩy lùi, bởi nhiều nguyên nhân chủ quan, trong đó có việc nhập khẩu sắt thép số lượng lớn, mặc dù mặt hàng này sản xuất trong nước đang bị tồn kho nhiều.
Hàng triệu tấn thép do Việt Nam nhập khẩu có xuất xứ từ nhiều nước, trong đó Trung Quốc luôn luôn chiếm ngôi vị hàng đầu, kể cả số lượng hàng hóa cũng như tổng giá trị kim ngạch. Hiện thời Trung Quốc chiếm hơn 37% thị phần trong tổng sản lượng sắt thép Việt Nam nhập khẩu. Đến cuối quý 3/2013, sản lượng thép Trung Quốc "chảy” vào Việt Nam tăng gần 69% so cùng kì 2012, hưởng thuế xuất 0%. Đây là vấn đề rất không bình thường, phía Trung Quốc được hưởng lợi lớn, sản xuất thép nội địa gánh chịu thiệt hại không nhỏ. Các doanh nghiệp sản xuất thép cũng như ngành chuyên trách nhiều lần " kêu cứu” nhưng tình trạng nói trên vẫn tiếp tục tái diễn.
Sản phẩm thép không phải là mặt hàng cấm nhập khẩu. Theo đó không thể (nói đúng hơn là không được) dùng biện pháp hành chính để "trói” các doanh nghiệp có chức năng kinh doanh xuất nhập khẩu hàng hóa, trong đó có mặt hàng sắt thép. Không cấm nhập khẩu không có nghĩa là buông lỏng quản lí, phải sử dụng biện pháp kinh tế (kể cả giải pháp hàng rào kĩ thuật) để "chọi” với nguồn hàng nhập khẩu. Chức năng quản lí nhà nước cũng như thị trường nội địa đang đặt ra yêu cầu như vậy đối với ngành sắt thép hiện đang khốn đốn bởi sự cạnh tranh không cân sức với sắt thép nhập khẩu.
Theo ĐĐK *