Hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 4 nhà máy sản xuất gạch không nung đang hoạt động của Công ty CP Thiên Tân có công suất thiết kế 20 triệu viên/năm, Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Bến Hải công suất 10 triệu viên/năm, Công ty TNHH Thành Hưng công suất 30 triệu viên/năm, Công ty TNHH MTV Hợp Quốc công suất 30 triệu viên/năm và một dựán đang được triển khai có công suất 20 triệu viên/năm.
Theo mục tiêu đề ra của UBND tỉnh, đến năm 2015 sản xuất gạch không nung trên địa bàn đạt tỷ lệ 30% (khoảng 51 triệu viên) tổng sản lượng gạch xây; đến năm 2020 sản xuất gạch không nung đạt 55% (khoảng 138 triệu viên) tổng sản lượng gạch xây. Với tổng công suất thiết kế của các nhà máy sản xuất gạch không nung đang hoạt động trên địa bàn đến thời điểm này đạt 90 triệu viên, có thể thấy rằng năng lực sản xuất gạch không nung của các doanh nghiệp đang đáp ứng tốt với lộ trình đề ra. Tuy vậy, trên thực tế hầu hết các nhà máy sản xuất gạch không nung lại đang trong tình trạng hoạt động cầm chừng, chưa có nhà máy nào đạt quá 40% công suất thiết kế do sản phẩm làm ra gặp rất nhiều khó khăn trong khâu tiêu thụ.
Sản xuất gạch không nung ở Công ty Cổ phần Thiên Tân.
Ông Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Công ty TNHH Thành Hưng cho biết, nhà máy sản xuất gạch không nung tại Khu công nghiệp Nam Đông Hà của doanh nghiệp có công suất thiết kế 30 triệu viên/năm với tổng mức đầu tư trên 15 tỷ đồng. Từ khi đi vào hoạt động đến nay, chưa lúc nào nhà máy sản xuất đạt 20% công suất thiết kế, tháng cao điểm nhất cũng chỉ sản xuất và tiêu thụ khoảng 300.000 viên, còn lại cầm chừng từ 150.000 - 250.000 viên.
Gạch không nung của nhà máy đã và đang được sử dụng xây dựng một số công trình như Kho bạc Nhà nước huyện Triệu Phong, Bệnh viện chuyên khoa Lao và bệnh phổi, hệ thống kênh mương thủy lợi ở các địa phương cùng các công trình xây dựng nhà ở, tường rào của người dân nhưng nhìn chung vẫn rất khó khăn trong khâu tiêu thụ do thói quen sử dụng gạch nung truyền thống của các chủ đầu tư.
Bà Nguyễn Thị Hồng Lê, Giám đốc nhà máy gạch không nung, Công ty CP Thiên Tân nêu thực tế, với công suất 20 triệu viên/năm, sản phẩm của nhà máy có giá thành rẻ hơn so với gạch nung và rất đa dạng về chủng loại, kích cỡ, đảm bảo chất lượng theo quy định cũng như linh hoạt trong khâu vận chuyển, thanh toán nhưng vẫn chưa tạo được sức hút đối với khách hàng, sản lượng tiêu thụ không cao. Năm 2016, nhà máy đặt mục tiêu sản xuất 8 triệu viên gạch nhưng chưa biết đạt được hay không vì hiện nay đang ở cao điểm mùa mưa bão, nhiều công trình xây dựng giãn tiến độ.
Các doanh nghiệp sản xuất gạch không nung đều cho rằng, họ đã đầu tư vốn để đón đầu chính sách phát triển vật liệu xây không nung của UBND tỉnh Quảng Trị nhưng kết quả lại không như mong muốn là do chủ đầu tư các công trình xây dựng của nhà nước và tư nhân chưa có thói quen sử dụng gạch không nung; khá nhiều công trình xây dựng sử dụng vốn ngân sách nhà nước chưa thực hiện đúng quy định về sử dụng gạch không nung.
Các doanh nghiệp mong muốn cơ quan quản lý nhà nước cần phải có giải pháp hiệu quả hơn để kiểm soát chủ đầu tư thực hiện tốt quy định của kế hoạch phát triển vật liệu xây không nung trên địa bàn đến năm 2020 của UBND tỉnh là các công trình xây dựng đầu tư bằng vốn ngân sách nhà nước bắt buộc phải sử dụng gạch không nung theo lộ trình: Tại thành phố Đông Hà phải sử dụng 50% gạch không nung từ ngày 1/12/2013 và sử dụng 100% kể từ năm 2014; các địa phương còn lại phải sử dụng tối thiểu 50% gạch không nung kể từ năm 2014 đến hết năm 2015, sau năm 2015 phải sử dụng 100%...
Trái ngược với tình cảnh khó khăn của các nhà máy sản xuất gạch không nung, sản xuất gạch tuynel của 7 nhà máy trên địa bàn tỉnh đều vượt công suất thiết kế. Đơn cử như Công ty Cổ phần gạch ngói Quảng Trị hàng năm sản xuất, tiêu thụ đạt hơn 50 triệu viên, tăng gấp hai lần so với công suất thiết kế của dây chuyền sản xuất và vượt xa sản lượng thực tế của tất cả các nhà máy sản xuất gạch không nung gộp lại.
Trao đổi xung quanh vấn đề này, ông Thái Ngọc Châu, Phó Giám đốc Sở Xây dựng chia sẻ, khó khăn trong sản xuất, tiêu thụ gạch không nung còn có nguyên nhân doanh nghiệp đầu tư ở lĩnh vực này chưa quan tâm đến việc công bố, tuyên truyền về chất lượng, tính năng của sản phẩm. Trong khi chủ đầu tư các công trình xây dựng chưa quen, chưa có niềm tin với việc sử dụng gạch xây không nung, các doanh nghiệp lại thiếu năng động trong tìm kiếm thị trường và chưa làm tốt công tác quảng bá, thực hiện chính sách hỗ trợ kích cầu tiêu thụ sản phẩm.
Về thực hiện chức năng quản lý nhà nước của Sở Xây dựng trong phát triển gạch không nung trên địa bàn, ông Thái Ngọc Châu cho biết, ngành xây dựng sẽ tiếp tục tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các ngành, các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền để cán bộ và nhân dân hiểu rõ hơn về mục đích, hiệu quả của sản xuất và sử dụng gạch không nung; chỉ đạo các chủ đầu tư, đơn vị tư vấn thiết kế, thi công sử dụng 100% gạch không nung đối với các công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước; tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm tra việc thực hiện các quy định về sử dụng gạch không nung trên địa bàn theo đúng lộ trình đề ra. Cơ quan chuyên môn về xây dựng các cấp thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện quy định về sử dụng gạch không nung trong công trình xây dựng thông qua công tác thẩm định dự án, thẩm định thiết kế, dự toán; kiểm tra trong quá trình thi công và công tác nghiệm thu công trình.
Bích Ngọc (TH/ Báo Quảng Trị)