Nhà máy Xi măng Bình Phước thuộc Công ty Cổ phần Xi măng Hà Tiên 1, đóng tại thị xã Bình Long, có công suất lò nung 6.000 tấn clinker/ngày, 2,2 triệu tấn xi măng/năm theo quy trình khép kín hiện đại. Nhà máy chủ yếu sử dụng nguồn than cám anthracite để sản xuất clinker.
Do nhu cầu sử dụng than trong các ngành công nghiệp ngày càng cao, trữ lượng than ngày càng giảm. Sản lượng khai thác than trong nước không đủ đáp ứng và đặc biết giá than liên tục tăng. Vì vậy, việc tìm kiếm nguồn nhiên liệu thay thế trong quá trình sản xuất clinker hiện nay là hết sức quan trọng.
Do đó, kỹ sư Nguyễn Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng phòng Kỹ thuật và nhóm nghiên cứu của nhà máy Xi măng Bình Phước đã nghiên cứu, chế tạo và ứng dụng thành công dây chuyền “Đốt rác thải công nghiệp tại nhà máy Xi măng Bình Phước”. Mục đích nhằm đẩy mạnh việc bảo vệ môi trường, tham gia vào các chương trình tái chế rác thải công nghiệp, tận dụng để làm nhiên liệu thay thế nguồn than đá anthracite, than cám để sản xuất clinker, góp phần hạ giá thành, tăng doanh thu cho đơn vị. Đồng thời cũng góp phần chủ động nhiên liệu trong sản xuất.
Sau quá trình nghiên cứu và triển khai đốt thử, dây chuyền cho hiệu quả khả quan, Xi măng Bình Phước đã trình phương án lên Công ty mẹ là Công ty Cổ phần Xi măng Hà Tiên 1. Sau khi được phê duyệt, tháng 11/2019, nhà máy Xi măng Bình Phước triển khai đầu tư 24 tỷ đồng, xây dựng và lắp dây chuyền đốt rác thải công nghiệp với công suất 20 tấn/giờ. Tháng 3/2020, hệ thống đi vào vận hành chính thức, trung bình đốt khoảng 200 - 250 tấn rác thải công nghiệp/ngày, thay thế một phần nguyên liệu truyền thống bằng than đá. Đến nay, lò đốt rác được nâng công suất lên 6.300 tấn rác thải công nghiệp/ngày, hoạt động liên tục cả ngày lẫn đêm.
Hoạt động của lò đốt rác công nghiệp được vận hành và quản lý trên phần mềm máy tính.
Kỹ sư Bùi Phi Vũ, Phó Quản đốc Phân xưởng Clinker, cũng là thành viên của nhóm nghiên cứu cho biết, trong quá trình hoạt động có nhiều phát sinh, vì vải, giày da nhẹ hơn than nên khi gặp gió mạnh sẽ bay. Do vậy, nhóm đã nghiên cứu làm thêm bao che kín hệ thống tải rút, đưa rác thải vào trong không gian không có gió lùa. Còn khi trời mưa, độ ẩm cao thì điều chỉnh thông số vận hành lò đảm bảo hoạt động của dây chuyền một cách hiệu quả nhất. Nhà máy có hệ thống kiểm soát online khí thải đầu ra có kết nối với Sở Tài nguyên và Môi trường nên khi thải ra môi trường đều trong chỉ tiêu cho phép.
Hiện nay nhà máy đang đẩy mạnh thu mua rác thải công nghiệp để làm nguyên liệu đốt. Các loại rác thải công nghiệp như vải vụn, mảnh nhựa, nilon, cao su vụn, dăm gỗ, bột lốp, da giày… được nhà máy thu mua, sau đó sơ chế, băm hoặc nghiền nhỏ để thành nhiên liệu đốt thay cho than và các chất đốt thông thường. Cách làm này không chỉ giúp thu gom lượng lớn rác thải công nghiệp trên địa bàn và các tỉnh lân cận, vốn trước đây được xử lý theo kiểu chôn lấp, góp phần giảm ô nhiễm môi trường, tiết kiệm diện tích đất chôn lấp; mà còn giúp doanh nghiệp chủ động được một phần nhiên liệu, giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm và tăng sức cạnh tranh trên thị trường.
Theo ông Lâm Hiện Đạt, Phó Giám đốc nhà máy Xi măng Bình Phước, trong ngành xi măng thì nhiên liệu dùng chính hiện nay là than đá, chiếm khoảng 50% giá thành xi măng. Trong khi nguồn cung nhiên liệu hóa thạch ngày càng hiếm, giá thành tăng thì việc dùng rác thải làm nguyên liệu thay thế là hết sức cần thiết. Hiện tỷ lệ thay thế nhiệt tại nhà máy Xi măng Bình Phước đạt 23%. Việc dùng rác thải công nghiệp giúp nhà máy giảm chi phí mà không ảnh hưởng đến hệ thống thiết bị, năng suất, chất lượng clinker cũng như chất lượng khí thải. Kết quả 8 tháng năm 2021, nhà máy đã sản xuất được 1,4 triệu tấn clinker, tiết giảm được 11 tỷ đồng so với sử dụng nguyên liệu từ than đá.
Nhiều nước trên Thế giới đã có các quy định xử lý chất thải rất chặt chẽ. Ví dụ như, chất thải khi thải ra môi trường thì đơn vị xả thải phải trả chi phí để xử lý chất thải đó. Còn tại Việt Nam, mặc dù pháp luật cũng đã có quy định về vấn đề này, nhưng chưa chặt chẽ. Vậy nên, hiện nhà máy Xi măng Bình Phước phải đi mua lại chất thải của các doanh nghiệp về xử lý. Phía nhà máy cũng đề xuất với Công ty Cổ phần Xi măng Hà Tiên 1 có ý kiến lên Bộ Tài nguyên và Môi trường, Chính phủ, siết chặt quản lý với các đơn vị xả chất thải, đồng thời phải trả chi phí cho các đơn vị được cấp phép để xử lý chất thải này.
Việc thay thế nhiên liệu truyền thống bằng rác thải công nghiệp không những giúp nhà máy Xi măng Bình Phước tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm trong khi chất lượng vẫn đảm bảo, mà còn giúp giảm thiểu phát thải CO2, giảm ô nhiễm môi trường, gián tiếp tiết kiệm tài nguyên cho đất nước.
Rác thải chính là một loại tài nguyên quan trọng trong nền kinh tế tuần hoàn. Muốn phát triển bền vững cần đẩy mạnh các công nghệ tận dụng xử lý các loại rác thải có nhiệt trị thấp, nâng cao việc tái chế, để đầu ra của ngành này là đầu vào của ngành khác. Nhưng để làm được như vậy, cần phải rõ ràng về cơ chế chính sách, định hướng, kỹ thuật, công nghệ, ý thức cộng đồng và việc tổ chức bài bản, phù hợp hoàn cảnh thực tế hiện nay. Việc tận dụng rác thải công nghiệp làm chất đốt thay thế than đá từ đề tài nghiên cứu của các kỹ sư nhà máy Xi măng Bình Phước đang mang lại hiệu quả rất tốt. Hiện đề tài đã được Tổng Công ty Xi măng Việt Nam và các nhà máy thành viên Vicem triển khai áp dụng.
ximang.vn (TH/ Báo Bình Phước)