Nhà máy Xi măng Hạ Long đã được trang bị 2 hệ thống lọc bụi tĩnh điện. Theo báo cáo quan trắc môi trường (năm 2012, năm 2013), khi Nhà máy hoạt động bình thường khí thải đo từ ống khói có chỉ số nằm trong ngưỡng cho phép quy định tại QCVN 23:2009/BTNMT (quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải công nghiệp sản xuất xi măng). Hàm lượng bụi đo được trong môi trường xung quanh nằm trong trong ngưỡng cho phép quy định tại QCVN 05:2009/BTNMT (quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí xung quanh).Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, do nhiều nguyên nhân như sự cố hư hỏng thiết bị, mất điện, chuyển phương thức điện... Nhà máy nhiều lần phải ngừng lò và đốt lại lò hơi (trong năm 2013 có 72 lần dừng hoạt động lò; từ ngày 1-1 đến ngày 17-2-2014 có 7 lần dừng lò). Mỗi lần khởi động lại máy phải mất từ 3 đến 5 phút điện áp ổn định hệ thống lọc bụi tĩnh điện mới hoạt động và trong khoảng thời gian đó ống khói chính sẽ phát tán bụi, gây ô nhiễm môi trường.
Kiểm tra thực địa công tác bảo vệ môi trường là nhiệm vụ quan trọng của Chi cục Bảo vệ Môi trường.
Kiểm tra tại hiện trường và quan trắc môi trường không khí xung quanh khu vực Nhà máy Nhiệt điện Quảng Ninh ngày 11-12-2013, cho thấy: Nhà máy được thiết kế 3 hệ thống xử lý khí thải (gồm hệ thống lọc bụi tĩnh điện, hệ thống khử mùi lưu huỳnh, hệ thống ống khói) và có gắn các thiết bị giám sát thông số môi trường tự động đo các thông số O2, CO2, CO, NOx, SOx, nhiệt độ, bụi của khí thải để từ đó điều chỉnh chế độ cháy. Kết quả phân tích 3 mẫu khí xung quanh của Nhà máy cho thấy các thông số đều đạt quy chuẩn kỹ thuật cho phép. Trong quá trình hoạt động Nhà máy Nhiệt điện Quảng Ninh cũng phải ngừng lò nhiều lần trong một năm do các nguyên nhân khách quan và chủ quan, như: Sự cố hư hỏng thiết bị của nhà máy, ngừng hoạt động theo lịch điều hành kế hoạch phát điện của EVN, mất điện... Trung bình mỗi năm Nhà máy Nhiệt điện Quảng Ninh phải dừng và khởi động lại lò hơi khoảng 60 lần. Và như vậy mỗi lần khởi động lại nhà máy nhiệt điện phải mất từ 30 phút đến 12 giờ do thời gian khởi động phải dùng dầu FO để đốt, đồng thời phải chờ để các thiết bị hoạt động ổn định mới đưa hệ thống lọc bụi tĩnh điện vào sử dụng được, do vậy sẽ phát sinh bụi qua ống khói nhà máy.Qua kiểm tra, đoàn kiểm tra đã yêu cầu các doanh nghiệp tăng cường trao đổi, đối thoại với chính quyền địa phương, người dân trên địa bàn trong việc giải quyết các sự cố liên quan đến phát thải khói bụi hoạt động của nhà máy và có giải pháp bảo dưỡng thường xuyên các trang thiết bị máy móc, phương án khắc phục đảm bảo hạn chế phát thải bụi.
Để chấn chỉnh công tác bảo vệ môi trường đối với các nhà máy xi măng, nhiệt điện, UBND tỉnh đã ban hành nhiều văn bảnyêu cầu chấn chỉnh công tác quản lý khí thải tại các nhà máy xi măng, nhiệt điện;tăng cường công tác quản lý, kiểm soát bụi, khí thảivà Quyết định số 2189, ngày 18-10-2013 về việc Phê duyệt Dự án tổng thể đầu tư xây dựng các trạm quan trắc môi trường tự động để kiểm soát ô nhiễm trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.Tại các văn bản trên, UBND tỉnh đã yêu cầu các công ty xi măng, nhiệt điện: Hoàn thiện các thủ tục pháp lý về bảo vệ môi trường theo quy định hiện hành.. Tuân thủ nghiêm túc qui trình kiểm tra, bảo dưỡng, sửa chữa và thay thế thiết bị xử lý khí thải định kỳ; dự trữ sẵn các vật tư nguyên liệu và phụ tùng thay thế cần thiết để khắc phục kịp thời các sự cố. Tuyệt đối không được tiếp tục vận hành dây chuyền sản xuất nếu hệ thống thiết bị xử lý khí thải tại khu vực đó bị hư hỏng không hoạt động hoặc có hoạt động nhưng kết quả quan trắc hàm lượng bụi, khí thải sau xử lý vẫn không đạt yêu cầu theo các qui chuẩn kỹ thuật quốc gia về môi trường tương xứng. Xây dựng trạm quan trắc môi trường tự động để cập nhật, bổ sung các thông tin, số liệu về ô nhiễm khói bụi từ đó đề xuất các biện pháp xử lý kịp thời.
Đồng thời, tỉnh ban hành văn bản số 6177/UBND-QH1 ngày 06/12/2012 ”Về việc điều chỉnh qui hoạch phát triển các nhà máy nhiệt điện và các nhà máy xi măng ở các địa phương: Hạ Long, Uông Bí, Cẩm phả, Hoành Bồ, Quảng Yên” gửi Bộ Công thương, trong đó đề nghị Bộ báo cáo Chính phủ rà soát điều chỉnh qui hoạch các nhà máy xi măng, nhiệt điện trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh theo hướng dịch chuyển các nhà máy xi măng, nhiệt điện từ các đô thị Hạ Long, Uông Bí, Hoành Bồ, Quảng Yên về khu vực các huyện Ba Chẽ, Hoành Bồ, Bình Liêu... để hạn chế tác động của các nhà máy tới môi trường các khu vực đông dân cư và đáp ứng yêu cầu phát triển du lịch.
Với hàng loạt các giải pháp nhằm tăng cường quản lý chặt chẽ việc xả thải bụi ra môi trường của các nhà máy xi măng, nhiệt điện, hy vọng rằng tình trạng ô nhiễm môi trường trong khu dân cư sẽ được kiểm soát và đẩy lùi.
Quỳnh Trang (TH/ Báo Quảng Ninh)