Các nhà nghiên cứu từ Viện Paul Scherrer (PSI) hợp tác cùng các đồng nghiệp từ Phòng thí nghiệm Empa Thụy Sĩ nghiên cứu các dấu hiệu tổn thất theo thời gian, đó là do phản ứng kiềm tổng hợp AAR. Trong quá trình AAR, một dạng vật liệu chiếm nhiều không gian hơn so với bê tông ban đầu và do đó dần dần gây ra các vết nứt bê tông từ bên trong theo thời gian.
Các nhà nghiên cứu đã khám phá ra cấu trúc chính xác của vật liệu này. Họ chứng minh rằng nguyên tử có mật độ dày đặc thành tinh thể. Cấu trúc tinh thể này được gọi là cấu trúc tấm silicat. Các nhà nghiên cứu đã khám phá ra cấu trúc này qua các phép đo thực hiện tại Swiss Light Source SLS, PSI. Các kết quả nghiên cứu này có thể giúp định hướng sự phát triển của bê tông bền hơn trong tương lai.
AAR là một phản ứng hóa học có ảnh hưởng đến kết cấu bê tông ngoài trời trên khắp thế giới. Phản ứng xảy ra khi bê tông tiếp xúc với nước hoặc hơi ẩm. Có đến 20% các đập ở Thụy Sĩ bị ảnh hưởng bởi AAR. Phản ứng AAR tác động đến thành phần cơ bản trong bê tông là xi măng (có chứa các kim loại kiềm như natri và kali). Khi độ ẩm như từ nước mưa xâm nhập vào bê tông gây ra phản ứng kim loại kiềm.
Thành phần chính thứ hai trong bê tông là cát, sỏi chứa các khoáng chất như thạch anh hoặc fenspat. Kiềm phản ứng với silicat đã tạo thành kiềm calcium silicate hydrate, gây ra hấp thụ nước nhiều hơn, dần dần tạo ra các vết nứt bê tông từ bên trong. Toàn bộ quá trình này được gọi là AAR.
AAR diễn ra rất chậm, vì vậy các vết nứt ban đầu chỉ nhỏ và vô hình với mắt thường. Tuy nhiên, trong quá trình ba đến bốn thập kỷ, các vết nứt đã mở rộng đáng kể và gây nguy hiểm cho sự bền vững của toàn bộ kết cấu bê tông.
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng mẫu vật liệu từ cây cầu chịu phản ứng AAR, các mẫu sau đó được đưa đến Swiss Light Source SLS và chiếu xạ bằng một chùm tia x-ray hẹp, mỏng hơn 50 lần sợi tóc người. Thực hiện phép đo nhiễu xạ và phân tích dữ liệu phức tạp, các nhà nghiên cứu PSI cuối cùng có thể xác định cấu trúc tinh thể của vật liệu với độ chính xác cao. Theo Trưởng nhóm nghiên cứu công nghệ bê tông tại Empa, Andreas Leemann cho biết: “Kết quả của chúng tôi mới cung cấp một cơ sở khoa học có thể mở đường cho sự phát triển của vật liệu mới."
Bích Ngọc (TH/ TCGT)