Tham gia vào thị trường kinh tế chung Đông Nam Á này không chỉ là cơ hội mà còn đặt ra nhiều
thách thức tiềm ẩn từ các Tập đoàn cũng như doanh nghiệp xi măng lớn của
nước ngoài. Trước đó, vào tháng 4/2014, cái bắt tay giữa
Tập đoàn xi măng hàng đầu thế giới là của Thụy Sĩ là Holcim và Tập đoàn xi
măng Lafarge của Pháp. Đây là một sự kiện lớn trong ngành công nghiệp
xây dựng toàn cầu và là thương vụ lớn chưa từng có trong ngành sản xuất
xi măng thế giới. Hai nhà
sản xuất xi măng lớn nhất thế giới làm cho các
nhà sản xuất tại Việt Nam cảm thấy có một “tâm chấn” nào đó sẽ đi qua.
Hiện nay mối lo đó đang hiện hữu khi nhà máy của Holcim hiện diện tại
Việt Nam, Thái Lan, Indonesia.
Không chỉ có vậy, vào tháng 12/2012, Công ty sản xuất xi măng lớn nhất
của Indonesia là PT Semen Gresik đã tiến hành thương vụ để mua lại phần
lớn cổ phần của Công ty Xi măng Thăng Long. Việc mua lại
Xi măng Thăng Long của Semen Gresik (Indonesia) tiềm ẩn nguy cơ lấn sân của Tập đoàn
này.
Nhiều năm qua, Indonesia là thị trường cho Việt Nam
xuất khẩu xi măng
nhưng sang năm 2015 nước này đã chủ động được nguồn cung trong nước. Còn
anh bạn láng giềng Thái Lan cũng là một đối thủ đáng gờm khi chất lượng
clinker của Thái Lan tương đối tốt, phí vận chuyển từ cảng Thái Lan đến
TP.HCM nhiều khi còn rẻ hơn vận chuyển từ Bắc vào Nam.
Tháng 3/2012, Tập đoàn Siam Cement Group (SCG) của Thái Lan có kinh
nghiệm gần 100 năm trong lĩnh vực xi măng và các giải pháp xây dựng và
là một trong những Tập đoàn xuất khẩu xi măng lớn nhất thế giới, đã chi
5,5 triệu USD để mua lại 99% cổ phần và nâng cấp Nhà máy Xi măng Bửu
Long (Đồng Nai) có công suất 200.000 tấn/năm.
Trước đây, đơn vị này chuyên sản xuất xi măng trắng và xám chất lượng
cao phục vụ thị trường Việt Nam. Ngay sau khi mua lại nhà máy, Tập đoàn
SCG tiếp tục đầu tư, nâng cấp công suất nhà máy lên 80.000 tấn xi măng
trắng/năm và 120.000 tấn xi măng xám/ năm. Tổng mức đầu tư cho việc mua
lại và nâng cấp nhà máy Xi măng Bửu Long là 5,5 triệu USD.
Nhiều chuyên gia cho rằng, doanh nghiệp nước ngoài có nhiều thuận lợi
khi mua lại các nhà máy xi măng sẵn có tại Việt Nam. Nếu đầu tư nhà máy
xi măng mới, doanh nghiệp sẽ gặp rất nhiều khó khăn, trước hết là sự
gian nan của các thủ tục xin cấp phép, tìm địa điểm xây dựng nhà máy,
khai thác mỏ đá…
Ông Lương Quang Khải, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng Công ty Công
nghiệp Xi măng Việt Nam (VICEM) cho biết, về thiết bị và công nghệ Việt
Nam không ngại. Thế nhưng về nội bộ các nhà sản xuất còn nhiều vấn đề
phải giải quyết như thay đổi về thể chế kinh tế, ví dụ như cổ phần hóa.
Cởi trói về chế độ trả lương, khen thưởng, vấn đề con người… để nâng cao
năng suất lao động. Đồng thời chất lượng sản phẩm cũng phải nâng lên
một bước. Hiện xi măng theo tiêu chuẩn của Liên Xô trước đây, rồi theo
tiêu chuẩn Việt Nam nhưng khi tham gia FTA rồi thì bài toán “đường dài”
là phải theo tiêu chuẩn Mỹ, tiêu chuẩn quốc tế. Cho nên, nếu không nâng
chuẩn về lâu dài thì doanh nghiệp xi măng Việt Nam mất đi cơ hội vào các
công trình lớn.
Tham gia vào thị trường kinh tế chung Đông Nam Á này không chỉ là cơ hội của các doanh nghiệp xi măng trong nước mà hơn hết còn đặt ra nhiều thách thức tiềm ẩn từ các Tập đoàn cũng như doanh nghiệp xi măng lớn của nước ngoài.
Quỳnh Trang (TH)