Kỳ vọng rất nhiều vào một loại vật liệu thay thế thân thiện với môi trường, Tiến sĩ Trần Văn Huynh, Chủ tịch Hội Vật liệu Xây dựng Việt Nam, khẳng định: “Phát triển sản xuất và sử dụng gạch không nung là xu hướng tất yếu của ngành công nghiệp xây dựng hiện đại”. Chính phủ đã phê duyệt chương trình phát triển vật liệu xây dựng không nung thay thế gạch đất sét nung, đến năm 2020 vật liệu không nung chiếm 40% sản lượng vật liệu xây dựng. Với sự hỗ trợ từ chính sách, nhiều người kỳ vọng gạch không nung sẽ dần có chỗ đứng ở thị trường trong nước và được sử dụng rộng rãi hơn tại các công trình.
Theo quy định, các công trình xây dựng được đầu tư bằng nguồn vốn nhà nước bắt buộc phải sử dụng vật liệu xây dựng không nung theo lộ trình: tại các đô thị loại 3 trở lên phải sử dụng 100% vật liệu xây dựng không nung từ đầu năm 2013, các khu vực còn lại phải sử dụng tối thiểu 50% vật liệu xây dựng không nung cùng thời điểm và sau năm 2015 phải sử dụng 100%.
Năm 2014, trên địa bàn TP.HCM chỉ có 179 dự án, công trình sử dụng vật liệu xây dựng không nung. Một số loại vật liệu xây dựng không nung đòi hỏi cách thi công, dụng cụ mới nên công nhân chưa quen và nhiều nhà thầu e ngại.
Trên thế giới, ở các nước phát triển, vật liệu xây dựng chủ yếu sử dụng là vật liệu không nung cho các công trình khác nhau, gạch đất sét nung chỉ chiếm 10 - 15% sản lượng vật liệu xây dựng. Tại các nước châu Á, thị phần của sản phẩm bê tông khí chưng áp chiếm khoảng 40 - 45%, còn lại là các vật liệu không nung khác. Việc sử dụng gạch bê tông nhẹ thay cho gạch đất sét nung cho công trình nhà cao tầng tiết kiệm khoảng 4,6% tổng chi phí đầu tư thô cho toàn bộ tòa nhà.
Theo Viện Vật liệu Xây dựng, việc sử dụng gạch bê tông nhẹ thay cho gạch đất nung đem lại lợi ích kinh tế khá lớn: đối với công trình 9 tầng, có thể giảm 20% phản lực đầu cọc giúp giảm chiều dài cọc móng, giảm 25% khối lượng thép cột, giảm 10% khối lượng thép dầm; đặc biệt, hiệu quả cao đối với công trình trên nền đất yếu.
Tuy nhiên, Quyết định có hiệu lực khá lâu nhưng chưa thể đi vào thực tế. Các công trình áp dụng theo tiêu chuẩn này chủ yếu thuộc các dự án vốn đầu tư nước ngoài. Nguyên nhân là thiếu hướng dẫn của Bộ chuyên ngành về chỉ tiêu thiết kế, thi công, định mức kinh tế, kỹ thuật... Ngành vật liệu xây dựng cũng cần có lộ trình chi tiết phát triển gạch không nung, tiến tới xóa bỏ việc sản xuất gạch đất sét nung và hạn chế xây dựng mới các nhà máy gạch tuynel.
Quỳnh Trang (TH/ NCĐT)