Cố gắng hoàn thành theo lộ trình
Theo UBND huyện Đông Hòa, hiện trên địa bàn huyện có 3 cơ sở sản xuất gạch, ngói bằng lò hoffman, gồm DNTN Việt Tân, HTX Sản xuất gạch ngói Hiệp Thành và Công ty TNHH Xây dựng và sản xuất gạch tuynel Tân An. Đến cuối tháng 6/2018, cả ba đơn vị trên đều đã dừng sản xuất gạch bằng công nghệ hoffman theo cam kết. Đến nay, Công ty TNHH Xây dựng và sản xuất gạch tuynel Tân An đã đưa lò gạch tuynel vào hoạt động. Còn DNTN Việt Tân và HTX Sản xuất gạch ngói Hiệp Thành đang trong quá trình xây dựng lò gạch tuynel.
Huyện Phú Hòa hiện có 3 cơ sở gồm Công ty TNHH Sản xuất gạch tuynel Phú Sơn, DNTN Minh Ngọc Thành và Cơ sở sản xuất gạch ngói Hòa Phú có lò sản xuất gạch hoffman. Đến nay, cơ sở sản xuất gạch ngói Hòa Phú đã chuyển sang sản xuất gạch tuynel, DNTN Minh Ngọc Thành đang xây dựng lò gạch tuynel, dự kiến đến cuối năm 2018 sẽ hoạt động. Chỉ còn Công ty TNHH Sản xuất gạch tuynel Phú Sơn vẫn đang sản xuất.
Một cơ sở đã chuyển sang sản xuất gạch tuynel tại huyện Đông Hòa.
Mặc dù còn nhiều khó khăn, nhưng phần lớn các cơ sở sản xuất gạch ngói đã rất nỗ lực chuyển đổi theo lộ trình của UBND tỉnh. Ông Nguyễn Văn Tự, Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng và sản xuất gạch tuynel Tân An, cho biết: Doanh nghiệp đã hoàn thành việc xây dựng lò gạch tuynel từ cuối năm 2017. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của cơn bão số 12/2017 nên lò bị hư hại nặng, phải sửa chữa, khắc phục cho đến nay mới có thể hoạt động lại nhưng vẫn chưa đạt hiệu quả theo công suất thiết kế. Hiện cơ sở có sản phẩm cung cấp cho thị trường. Ưu điểm của công nghệ này là giảm bớt được gần một nửa nhân công so với công nghệ cũ. Công việc của người lao động cũng nhẹ nhàng và ít nguy hiểm hơn. Về lâu dài, công nghệ sản xuất gạch tuynel sẽ hạn chế được chất đốt, giảm khí thải gây ô nhiễm môi trường.
Còn theo bà Nguyễn Thị Kiều, Phó Giám đốc HTX Sản xuất gạch ngói Hiệp Thành, từ đầu năm 2018, đơn vị đã đầu tư gần 6 tỉ đồng để xây dựng lò gạch tuynel với công suất 20 triệu viên/năm nhằm thực hiện chủ trương chuyển đổi sản xuất gạch hoffman sang gạch tuynel. Tuy nhiên, do quá trình triển khai xây dựng lò, lắp đặt trang thiết bị cần khá nhiều thời gian, nếu ngừng hoạt động lò hoffman thì hơn 40 lao động tại cơ sở sẽ không có việc làm, mất thu nhập. Trong khi đó, cơ sở còn tồn một lượng gạch mộc rất lớn. Do vậy, cơ sở đã đề xuất UBND huyện cho tiếp tục sản xuất gạch bằng lò hoffman để đốt hết số gạch còn tồn và ổn định hoạt động của cơ sở cho đến khi lò tuynel hoàn thành. Đến nay, lò gạch tuynel gần hoàn thiện, chỉ chờ lò khô, đạt đúng tiêu chuẩn sẽ đưa vào hoạt động nên cơ sở đã dừng hoạt động lò gạch hoffman.
Còn nhiều băn khoăn
Tại các địa phương, mặc dù các cơ sở sản xuất đều rất cố gắng để hoàn thành chuyển đổi đúng lộ trình nhưng thực tế triển khai vẫn còn nhiều khó khăn. Ông Lê Ngọc Tính, Chủ tịch UBND huyện Phú Hòa, cho biết: Tại địa phương, ngoài hai cơ sở đã tiến hành chuyển đổi sang lò gạch tuynel, còn Công ty TNHH Sản xuất gạch tuynel Phú Sơn lại có định hướng chuyển đổi sang sản xuất gạch block không nung thay vì đầu tư lò gạch tuynel. Do vậy, doanh nghiệp kiến nghị cho tận dụng lượng đất sét còn tồn cho đến tháng 8/2018 sẽ xóa bỏ lò gạch hoffman. Huyện cũng đang đề xuất tỉnh tạo điều kiện cho doanh nghiệp này sản xuất hết lượng nguyên liệu còn thừa; sau thời hạn cam kết sẽ tự tháo dỡ lò gạch.
Còn các cơ sở, doanh nghiệp đã hoàn thành việc chuyển đổi đúng lộ trình cam kết thì cũng không phải hoàn toàn thuận lợi. Ông Nguyễn Văn Tự, Giám đốc Công ty TNHH Xây dựng và sản xuất gạch tuynel Tân An, bày tỏ, lò gạch tuynel chạy bằng điện và than đá nên chi phí hoạt động lò đốt cao hơn lò hoffman đến gần 40%. Trong khi đó, các lò gạch hoffman ở Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Bình Định… vẫn còn tồn tại, tận dụng nguyên liệu chất đốt là các loại phế phẩm nông nghiệp nên chi phí sản xuất khá thấp, giá thành rẻ. Lượng gạch, ngói này tràn về Phú Yên với giá thành thấp, đã gây sức ép rất lớn cho các cơ sở sản xuất gạch ngói của địa phương. Cụ thể, hiện giá gạch từ Đắk Lắk vận chuyển đến tay người dân dao động từ 750-800 đồng/viên. Trong khi đó, gạch tuynel sản xuất tại nhà máy ở Phú Yên có giá 770 đồng/viên (chưa tính phí vận chuyển). Hiện nay, nhu cầu xây dựng tại địa phương rất lớn nên gạch tuynel Phú Yên còn hút hàng. Thế nhưng, về lâu dài, việc tiêu thụ sản phẩm sẽ rất căng thẳng vì khó cạnh tranh với các loại gạch khác trên thị trường.
Ông Lê Tấn Thảo, Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Hòa, cho biết, hiện nay, để các cơ sở ổn định hoạt động vẫn còn rất nhiều khó khăn. Địa phương đã có chính sách hỗ trợ các cơ sở sản xuất về vùng khai thác nguyên liệu, ưu tiên cho các cơ sở này vào hoạt động tại Cụm công nghiệp Nam Bình. Tuy nhiên, thị trường tiêu thụ và giá cả thì doanh nghiệp phải đầu tư công nghệ sản xuất hiện đại, quản lý quy trình sản xuất phù hợp để giảm chi phí sản xuất, tạo sức cạnh tranh trên thị trường.
Bích Ngọc (Th/ Báo Phú Yên)