Thông tin chuyên ngành Xi măng Việt Nam

Thị trường nội địa trầm lắng

Có thể nói năm 2013 là năm đầy khó khăn với ngành xây dựng nói chung và ngành xi măng nói riêng. Tính đến thời điểm này khi năm 2013 sắp đi qua, ngành xi măng bắt đầu xuất hiện nhiều mảng sáng, lạc quan hơn 2 năm 2011, 2012, bởi tiêu thụ xi măng và clinker 11 tháng của năm 2013 đạt 55,170 triệu tấn, trong đó tiêu thụ nội địa 42,720 triệu tấn, xuất khẩu đạt 12,5 triệu tấn, bằng 162,7% so với cùng kỳ năm 2012. Tồn kho trong cả nước tháng 11/2013 là 2,650 triệu tấn, chỉ tương đương 12 - 14 ngày sản xuất. Lượng tồn kho này được các chuyên gia trong ngành nhận xét là lượng sản phẩm tối thiểu để luân chuyển trong quá trình sản xuất. Kế hoạch tiêu thụ năm 2013 là 56 - 57 triệu tấn nhưng 11 tháng năm 2013 đã đạt 98,5% so với kế hoạch năm, ước tiêu thụ của toàn ngành cả năm đạt 60 triệu tấn, trong đó xuất khẩu khoảng 13 triệu tấn.

Mặc dù thị trường xây dựng, bất động sản chưa thực sự hồi phục mạnh mẽ nhưng sản lượng tiêu thụ xi măng nội địa năm 2013 ước đạt 47,5 - 48 triệu tấn đây là sự cố gắng lớn của toàn ngành, đặc biệt là sự nỗ lực đẩy mạnh tiêu thụ của các doanh nghiệp sản xuất. Mặc dù sản xuất XM không tập trung cho mục tiêu xuất khẩu, nhưng trong điều kiện hiện nay thì xuất khẩu là giải pháp tốt nhằm duy trì sản xuất, giúp doanh nghiệp có dòng tiền để quay vòng vốn, đồng thời góp phần giảm nhập siêu, cân đối cán cân xuất khẩu nhập của đất nước.

Năm 2014 tình hình kinh tế được nhận định vẫn còn nhiều khó khăn, trên cơ sở ước sản lượng tiêu thụ năm 2013, Bộ Xây dựng đã tính toán nhu cầu tiêu thụ xi măng toàn ngành năm 2014 khoảng 62 - 63 triệu tấn, tăng 1,5 - 3% so với năm 2013. Trong đó sản lượng xi măng tiêu thụ nội địa khoảng 48,5 - 49 triệu tấn, xuất khẩu 13,5 - 14 triệu tấn. Tính đến thời điểm hiện tại, tháng 10/2013, tổng công suất các nhà máy xi măng đang hoạt động đạt trên 70 triệu tấn, đáp ứng nhu cầu tiêu thụ năm 2014 cả nội địa và xuất khẩu.

Giãn tiến độ đầu tư dự án xi măng

Theo TS Nguyễn Quang Cung - Chủ tịch Hiệp hội xi măng Việt Nam, năm 2013 chúng ta xuất khẩu 14 triệu tấn xi măng, các nhà máy sản xuất và tiêu thụ đạt 87% công suất thiết kế. Hiện nay tình hình đầu tư các nhà máy XM gặp nhiều khó khăn do chủ đầu tư khó khăn về vốn nên nếu không được đầu tư quan tâm đúng mức, chúng ta sẽ thiếu xi măng trong tương lai.

Việc đầu tư các dự án xi măng trong giai đoạn hiện nay rất khó vì nguồn cung dư so với cầu nên không thu hút các nhà đầu tư, tín dụng của các doanh nghiệp Việt Nam trong thời điểm hiện nay rất khó khăn, đặc biệt các dự án phát triển xi măng.

Trong Quyết định 1488/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch phát triển công nghiệp xi măng Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020 và định hướng đến năm 2030, điều kiện để các dự án được đầu tư các dự án mới là chủ đầu tư phải có năng lực tài chính, tối thiểu phải có 20% vốn tự có và các ngân hàng sẽ lấy đây là một trong những điều kiện tối thiểu để cho vay.

Cũng theo Quyết định 1488/QĐ-TTg ngày 29/8/2011 của Thủ tướng Chính phủ, trong giai đoạn 2011 - 2014 sẽ có 27 dự án đi vào vận hành, nhưng thực tế đến nay mới chỉ 8 dự án hoàn thành, đi vào vận hành sản xuất, gồm Tân Quang, Quán Triều, Hà Tiên 2-2, X18 chuyển đổi, Áng Sơn 2, Mai Sơn, Xuân Thành 1, Quảng Phúc. Riêng trong năm 2014 sẽ có thêm 5 dự án hoàn thành với tổng công suất 7,82 triệu tấn, gồm 12/9 Nghệ An, Trung Sơn, Đồng Lâm, Công Thanh 2, Visai Hà Nam.

Thời gian đầu tư cho các dự án xi măng không giống với các lĩnh vực khác vì đòi hỏi vốn lớn, thời gian kéo dài nhiều năm. Hiện nay nhiều nhà đầu tư không thu xếp được vốn để đầu tư các nhà máy xi măng theo quy hoạch. Với tình hình đầu tư như thế, đến gần năm 2020 toàn ngành chỉ đạt 78 - 80 triệu tấn, nếu việc đầu tư không được quan tâm đúng mức, có thể mất cân đối cung cầu xi măng lại tái diễn.

Năm 2012 cung vượt cầu, thị trường bất động sản trầm lắng, Bộ Xây dựng đã đề xuất Thủ tướng giãn tiến độ 7 dự án, loại bỏ 9 dự án ra khỏi danh mục đầu tư. Trong điều kiện cung cầu thuận lợi, 7 dự án giãn tiến độ này sẽ là nguồn bổ sung công suất cho giai đoạn tiếp theo. Và trên thực tế, các dây chuyền xi măng hiện có khi thị trường thuận lợi có thể khai thác trên 100% công suất thiết kế.

Như vậy để đầu tư hiệu quả trong ngành sản xuất xi măng, buộc các doanh nghiệp phải có tiềm lực tài chính đủ mạnh, đầu tư bài bản ngay từ đầu, công nghệ tiên tiến, thiết bị hiện đại, trình độ quản lý tốt thì mới có thể tồn tại, phát triển bởi sự cạnh tranh và những yêu cầu đối với ngành sản xuất này ngày càng cao.