Dự án VCEP do USAID tài trợ, đối tác chính là Bộ Xây dựng và các sở Xây dựng; nhà thầu tư vấn là Winrock International. Dự án được thực hiện trong các năm 2014 – 2017, tập trung tại 5 thành phố lớn gồm: Hà Nội, TP. HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ.
Trong chương trình hợp tác với Bộ Xây dựng, dự án hướng đến mục tiêu tiết kiệm năng lượng và giảm phát thải CO
2; xúc tiến các hoạt động tiết kiệm năng lượng; hỗ trợ phát triển phát thải thấp.
Bà Vũ Thị Kim Thoa, Trưởng đoàn tư vấn Chương trình Năng lượng sạch USAID Việt Nam cho biết, sau 3 năm thực hiện, dự án VCEP đã đạt được 6 kết quả quan trọng.
Kết quả thứ nhất là thu thập và phân tích dữ liệu xây dựng cơ sở dữ liệu hiệu năng công trình. Theo đó, dự án đã khảo sát và thu thập dữ liệu hiệu quả năng lượng của 280 công trình ở 3 vùng khí hậu tiêu biểu của Việt Nam. Các dữ liệu khảo sát này được nhập vào cơ sở dữ liệu quốc gia đầu tiên của Việt Nam về hiệu quả năng lượng trong công trình xây dựng. Đây chính là nguồn dữ liệu đầu vào giúp xây dựng cơ sở sử dụng năng lượng và phát thải khí nhà kính của các công trình xây dựng; hỗ trợ soạn thảo Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh ngành Xây dựng và dự báo chỉ tiêu giải thiểu phát thải khí nhà kính trong tương lai.
Kết quả thứ hai của dự án là hoàn tất 5 dự án trình diễn về mô phỏng năng lượng công trình. Đó là các công trình Capital Place (TP. HCM), Tòa nhà trung tâm đào tạo cán bộ quản lý năng lượng Hà Nội, Trụ sở Tổng Công ty Tư vấn Xây dựng Việt Nam, Ủy ban chứng khoán Nhà nước, tổ hợp nhà ở và căn hộ cho thuê 33 Trúc Bạch (Hà Nội). Với các giải pháp tiết kiệm năng lượng mà dự án đề xuất cho mỗi công trình, khi được thực hiện, 5 công trình trình diễn sẽ giúp tiết giảm 1.000 tấn CO2 mỗi năm.
Kết quả thứ ba của dự án là đào tạo nâng cao năng lực cho 3.500 học viên từ 47 tỉnh, thành trong cả nước, gồm người làm ngề và các chủ công trình trong việc thiết kế, thi công, nghiệm thu và vận hành các công trình tiết kiệm và hiệu quả năng lượng; xúc tiến và nâng cao nhận thức về công trình xanh.
Kết quả thứ tư là xây dựng cơ sở dữ liệu vật liệu xây dựng xanh, gồm 1.548 sản phẩm với đầy đủ tính năng nhiệt của vật liệu. Cơ sở dữ liệu này sẽ cung cấp thông tin hữu dụng cho các cán bộ thiết kế và các nhà phát triển sự án về các phương án hiệu năng suất cao với chi phí hợp lý. Với kết quả này, dự án góp phần thúc đẩy việc sử dụng các vật liệu xây dựng tiết kiệm năng lượng nhằm giảm nhu cầu sử dụng năng lượng trong suốt vòng đời công trình.
Kết quả thứ năm, dự án hợp tác với Bộ Xây dựng và các Cục, Vụ, Viện trực thuộc Bộ nghiên cứu xây dựng Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh ngành Xây dựng, với mục tiêu tiết giảm 8-10% mức phát thải khí nhà kính vào năm 2020 và giảm tiêu hao năng lượng trên đơn vị GDP từ 1-1,5%/mỗi năm theo Chiến lược Tăng trưởng xanh quốc gia.
Kết quả thứ sáu là truyền thông và lồng ghép giới về dự án.
Đánh giá cao những kết quả dự án đạt được, Thứ trưởng Phan Thị Mỹ Linh nhận định: Những kết quả, sản phẩm thực hiện của dự án VCEP đã đóng góp tích cực trong việc triển khai các hoạt động thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong các công trình xây dựng của Bộ Xây dựng. Với sự hỗ trợ có hiệu quả của dự án, ngày 11/5/2017, Bộ Xây dựng đã ban hành Kế hoạch hành động về tăng trưởng xanh đến năm 2020, định hướng đến năm 2030 của ngành Xây dựng, trong đó có nội dung về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong các công trình xây dựng.
Thứ trưởng đề nghị USAID, tư vấn Winrock phối hợp chặt chẽ với Ban quản lý dự án, Vụ KHCN&MT – Bộ Xây dựng và các đơn vị liên quan của phía Việt Nam để tiến hành bàn giao các tài liệu, sản phẩm, kết quả của dự án nhằm sử dụng, phổ biến và tiếp tục nghiên cứu, phát triển thêm trong thời gian tới…
Tiếp nối những thành quả mà dự án VCEP đã đạt được và sự hợp tác có hiệu quả giữa Bộ Xây dựng và USAID, Thứ trưởng đề nghị phía USAID nghiên cứu có những hoạt động phối hợp, hỗ trợ với Bộ Xây dựng để triển khai các chương trình, dự án về các nội dung thuộc chức năng quản lý nhà nước của Bộ Xây dựng và được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao thực hiện như rà soát, điều chỉnh và triển khai thực hiện Chương trình nâng cấp đô thị; Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia đến năm 2020, định hướng đến năm 2030; Chương trình phát triển vật liệu không nung, vật liệu xây dựng tiết kiệm năng lượng, thân thiện với môi trường.
Bên cạnh đó, nghiên cứu, xây dựng quy định, về đánh giá, công nhận đô thị tăng trưởng xanh, huy động nguồn lực để hỗ trợ các địa phương cải tạo, phát triển đô thị theo hướng tăng trưởng xanh; Nghiên cứu xây dựng và trình Chính phủ phê duyệt Kế hoạch phát triển đô thị tăng trưởng xanh Việt Nam; Nghiên cứu, định hướng phát triển các công nghệ, giải pháp cấp nước, thoát nước, xử lý nước thải chất thải rắn đô thị phù hợp với điều kiện Việt Nam.
Đồng thời, nghiên cứu đổi mới công nghệ, áp dụng các giải pháp kỹ thuật và quản lý trong các cơ sở sản xuất ngành Xây dựng để giảm tiêu thụ năng lượng, tài nguyên, giảm phát thải khí nhà kính, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa ngành Xây dựng; Triển khai thực hiện các nội dung của Kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh ngành Xây dựng đến năm 2020, định hướng đến năm 2030.
Quỳnh Trang (TH)