Hiện nay, nguồn phế thải từ các lò vôi và của nhà máy nhiệt điện trên địa bàn thành phố Hải Phòng chưa được xử lý hiệu quả, gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường, lãng phí tài nguyên đất. Công ty CP Phát triển Xây dựng Dưỡng Động (xã Minh Tân, huyện Thủy Nguyên) là đơn vị đầu tiên của thành phố nghiên cứu, sản xuất gạch không nung từ nguồn phế thải.
Sản phẩm gạch không nung từ phế thải của nhà máy nhiệt điện và lò vôi đáp ứng tiêu chí an toàn với người sử dụng.
Hiện trên địa bàn xã Minh Tân và một số xã, thị trấn huyện Thủy Nguyên còn nhiều lò sản xuất vôi thủ công. Mỗi ngày các lò vôi thải ra hàng tấn phế thải, bị đổ bừa bãi ra đầu đường, cuối xóm, hễ chỗ nào đổ được là người dân đổ ra, gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường, lãng phí tài nguyên đất. Cùng với đó, địa bàn huyện Thủy Nguyên có Nhà máy Nhiệt điện Hải Phòng, hằng năm thải ra môi trường 3.000 tấn xỉ than. Lượng chất thải này chủ yếu chôn lấp, hiện đe doạ nghiêm trọng đến môi trường.
Qua tìm hiểu, được biết Trường Đại học Xây dựng nghiên cứu và chế tạo thành công các sản phẩm gạch không nung từ phế thải tro xỉ nhà máy nhiệt điện: Cao Ngạn, Cẩm Phả…Hơn nữa, trước đây người dân từng sản xuất thủ công gạch không nung bằng tro, xỉ.
Trong khi đó, hiện tại Công ty CP Phát triển Xây dựng Dưỡng Động đang sản xuất gạch không nung xi măng trên dây chuyền công nghệ ép thủy lực có công suất 40 triệu viên/năm. Tuy nhiên, do gạch không nung phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên liệu và cấp phối trộn nên giá thành còn cao. Nếu sử dụng phế thải lò vôi và nhiệt điện sản xuất gạch không nung trên dây chuyền, công ty góp phần giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường, hạ giá thành và khối lượng của sản phẩm. Vì thế, từ năm 2015, tôi nghiên cứu, tìm hiểu và sản xuất thử nghiệm.
Thực tế, nguyên liệu dùng để sản xuất gạch không nung là đá mạt (phế thải khai thác đá), tro, xỉ. Qua nghiên cứu, thành phần của phế thải nhà máy nhiệt điện cơ bản chứa các chất như: SiO2, CaO, Al2O3, Fe2O3, Na2O, K2O…và một lượng than chưa cháy hết. Đối với phế thải lò vôi, thành phần chính là xỉ than và xỉ than dính vôi, đất, than...Với các phế thải này, việc quan trọng nhất là cần chuyển các Canxi oxit (công thức CaO) sang Canxi hydroxit (công thức hóa học Ca(OH)2), đồng thời cấp thêm lượng SiO2 hoạt tính đủ để tạo thành các khoáng calcium hydro silicat.
Trong quá trình nghiên cứu, tôi nhận thấy việc sử dụng phế thải lò vôi làm gạch không nung là sự rắn chắc của hệ vôi-tro xỉ diễn ra chậm. Vì thế, để đẩy nhanh quá trình đông kết cần bổ sung thêm lượng xi măng đóng vai trò phụ gia để thúc đẩy quá trình này. Quá trình nghiên cứu, sản xuất thử nghiệm công ty hợp tác các chuyên gia của Trường Đại học Xây dựng thực hiện tiếp cận và chuyển giao thành tựu từ những nghiên cứu trước.
Trong quá trình sản xuất thử nghiệm trên dây chuyền thực tế với 8 cấp độ phối với tỷ lệ sử dụng phế thải lò vôi từ 0 đến 40% nguyên liệu và sử dụng cố định 7,5% phế thải nhà máy nhiệt điện, các tính chất của sản phẩm đều đạt yêu cầu theo tiêu chuẩn TCVN 6477:2011. Về hiệu quả kinh tế, với công suất hiện nay, việc sử dụng nguồn phế thải này giúp công ty tiết kiệm hơn 1,5 tỷ đồng/năm chi phí nguyên liệu. Hơn nữa, sử dụng nguyên liệu từ phế thải này giúp gạch giảm trọng lượng tới 12% so với sử dụng vật liệu thông thường.
Hiện, sản phẩm gạch không nung sản xuất từ phế thải của Công ty được kiểm nghiệm lý hóa với kết quả các chỉ số đều trong ngưỡng an toàn về môi trường, sức khỏe với người sử dụng, phù hợp tiêu chuẩn Việt Nam. Mới đây, đề tài được Hội đồng Tư vấn đánh giá, nghiệm thu kết quả thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ thành phố đánh giá, thông qua với điểm số cao.
Nguồn nguyên liệu để sản xuất gạch không nung hết sức phong phú, đa dạng như: mạt đá, cát, xi măng…,vì thế không ảnh hưởng đến diện tích đất nông nghiệp. Quá trình sản xuất không qua giai đoạn nung đốt nên tiết kiệm nhiên liệu, không gây ô nhiễm môi trường. Khả năng chịu lực của gạch không nung không kém gạch đất nung truyền thống. Chính nhờ ưu điểm trên, sản phẩm của công ty sản xuất ra được nhiều doanh nghiệp tại các khu công nghiệp như: Tràng Duệ, Đình Vũ, VSIP đặt hàng. Hàng sản xuất đến đâu đều được khách hàng đặt mua hết. Sắp tới, công ty đầu tư dây chuyền sản xuất mới, công suất lớn hơn, mở rộng sản xuất để đáp ứng nhu cầu của thị trường.
Để vật liệu không nung được sử dụng phổ biến hơn trong đời sống, tôi mong muốn cơ quan chức năng thực hiện nghiêm yêu cầu của Chính phủ về bắt buộc phải sử dụng vật liệu xây không nung và tối thiểu phải đạt 30% trong tổng vật liệu xây cho các công trình cao tầng từ 9 tầng trở lên...
Quỳnh Trang (TH/ Báo Hải Phòng)
