Chất lượng đường ống không đồng đều, thi công không đảm bảo
Theo đó, trên cơ sở kết quả kiểm tra, quan trắc, đo đạc, thí nghiệm, phân tích, tính toán của đơn vị kiểm định, nguyên nhân gây vỡ tuyến ống truyền tải nước Sông Đà được xác định có 2 nguyên nhân.
Nguyên nhân trực tiếp là chất lượng của ống không đồng đều. Tại một số vị trí của ống có hiện tượng bong rộp, tách lớp, một số chỉ tiêu cơ lý không đảm bảo dẫn đến suy giảm khả năng chịu lực cục bộ của đường ống. Thiếu các yêu cầu kỹ thuật đối với việc sản xuất, thi công lắp đặt ống theo tiêu chuẩn áp dụng.
Đường ống đã chịu tác động bất lợi trong quá trình thi công, lắp đặt. Tại một số vị trí xuất hiện tảng đá, bê tông lẫn vào lớp cát đệm xung quanh ống làm mất ổn định của ống. Một số khu vực có hầm chui dân sinh không có các tấm đan bảo vệ ống dẫn đến giảm khả năng chịu tải của tuyến ống trước tác động của tải trọng bên ngoài. Có nhiều đoạn ống bị hư hỏng và phải thay thế do các nguyên nhân như: rơi khi vận chuyển, va đập với máy xúc, bị đá rơi vào, đẩy nổi khi lắp đặt, sạt trượt hố móng,…
Mặt khác, ở nguyên nhân gián tiếp, do ảnh hưởng của việc thi công xây dựng tuyến đại lộ Thăng Long, đường ngang dân sinh sau khi đường ống đã được thi công lắp đặt và tải trọng do các phương tiện giao thông trên đại lộ Thăng Long đã tác động lên ống. Mặt khác, với 7 lần vở đường ống nước sông Đà đã bộc lộ rõ những hạn chế về kinh nghiệm trong thiết kế, gia công chế tạo, thi công đường ống dẫn nước sạch bằng composite cốt sợi thủy tinh ở Việt Nam.
Thi công khắc phục sự cố vỡ đường ống.
Phải có giải pháp gấp cho trước mắt và lâu dài
Từ thực trạng trên, ông Hoàng Hải - Phó Cục trưởng Cục Giám định Nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, Bộ Xây dựng đã thông tin về các giải pháp xử lý. Theo đó, đối với chủ đầu tư cần tổ chức, thống nhất xác định mức độ trách nhiệm đối với các chủ thể có liên quan; Yêu cầu các đơn vị có liên quan thực hiện: Kiểm soát áp lực và lưu lượng của toàn tuyến để có thể phát hiện sự bất thường trong hệ thống sớm hơn ngay từ các chỉ số trên các thiết bị kiểm soát; Duy trì áp suất làm việc trong ống ở mức ổn định nhất có thể; Có giải pháp ứng cứu, khắc phục nhanh nhất khi sự cố xảy ra; Thiết lập hệ thống đấu nối đồng bộ với các nguồn cấp nước khác để giảm việc mất nước cục bộ; Có biện pháp đảm bảo hành lang an toàn bảo vệ tuyến (đường cắt ngang qua ống, đường dân sinh, đường ngang...).
Với giải pháp lâu dài, đối với công ty sản xuất ống composite cốt sợi thủy tinh cần thực hiện các thí nghiệm minh chứng cho việc đảm bảo yêu cầu kỹ thuật trong sản xuất ống, đặc biệt là độ bền lâu của ống composite nhằm duy trì hoạt động ổn định trong thời gian vận hành khai thác sử dụng (50 năm) trước khi cung cấp ống cho các dự án tương tự.
Bên cạnh đó, đối với Tổng công ty Vinaconex cần nhanh chóng làm các thủ tục cần thiết để triển khai đầu tư xây dựng tuyến ống truyền dẫn cấp nước sạch giai đoạn II trong thời gian nhanh nhất có thể để đáp ứng kịp thời nhu cầu sử dụng và phát triển đô thị.
Mặt khác, các cơ quan quản lý nhà nước phải đưa ra các khuyến cáo, yêu cầu kỹ thuật về việc sử dụng có điều kiện đối với ống composite cốt sợi thủy tinh để truyền tải nước, làm cơ sở để các nhà đầu tư biết và lựa chọn.
Trách nhiệm thuộc về nhiều bên
Từ vụ việc trên, cho thấy có trách nhiệm của nhiều bên. Đó là, đối với đơn vị tổng thầu thiết kế đã thiếu kinh nghiệm trong việc lựa chọn các tiêu chuẩn áp dụng trong thiết kế tuyến ống nước sử dụng vật liệu ống composite cốt sợi thủy tinh; Không đưa ra đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật trong quá trình sản xuất, thi công, lắp đặt tuyến ống.
Đối với nhà sản xuất ống composite cốt sợi thủy tinh, lựa chọn công nghệ và kiểm soát quá trình gia công chế tạo chưa chặt chẽ nên chất lượng ống không đồng đều, bong rộp, tách lớp tại một số vị trí. Không có các thí nghiệm về chỉ tiêu cơ lý minh chứng cho độ bền dài hạn của ống theo tiêu chuẩn áp dụng: áp suất thiết kế thủy tĩnh dài hạn, độ biến dạng vòng uốn dài hạn.
Tiếp đó, đối với các nhà thầu thi công xây dựng phải chịu trách nhiệm trong công tác thi công để một số dị vật như đá khối lớn, bê tông lẫn vào lớp vật liệu cát đắp quanh ống; thiếu tấm đan dàn tải tại một số hầm chui dân sinh; để ống chịu tác động bất lợi trong quá trình vận chuyển, cẩu dựng, lắp đặt.
Đối với nhà thầu giám sát thi công xây dựng đã không giám sát chặt chẽ, thiếu trách nhiệm đã để xảy ra các thiếu sót trong quá trình thi công xây dựng nêu trên.
Thực tế, đối với Chủ đầu tư, Ban quản lý dự án là Tổng Công ty CP Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam đã mạnh dạn, cố gắng và đi đầu trong việc áp dụng lần đầu tiên ống composite cốt sợi thủy tinh trong cho tuyến ống truyền tải nước, tuy nhiên phải chịu trách nhiệm trong công tác tổ chức quản lý chất lượng. Ban quản lý dự án phải chịu trách nhiệm trong công tác quản lý chất lượng theo nhiệm vụ được chủ đầu tư giao.
Quỳnh Trang (TH/ HNM)