Sau
nhiều năm đầu tư tuân thủ theo quy hoạch phát triển ngành xi măng, tới
năm 2010, sản xuất xi măng trong nước đã đáp ứng được nhu cầu về tiêu
thụ trong nước và có khoảng 2-3 triệu tấn dành cho xuất khẩu.
Tuy
nhiên, đây cũng là thời điểm các doanh nghiệp xi măng phải đối mặt với
sức ép cạnh tranh trên các mặt chất lượng, giá cả và dịch vụ sau bán
hàng. Cũng không chỉ có sự cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp nội
địa mà xi măng trong nước còn phải cạnh tranh quyết liệt với xi măng
nhập khẩu.
Ông
Nguyễn Văn Học, Trưởng phòng Giá xây dựng, Viện Kinh tế Xây dựng cho
biết, trong cơ cấu giá thành công trình xây dựng, vật liệu xây dựng,
trong đó có xi măng thường chiếm tỷ trọng khoảng 70-75%, còn lại là chi
phí nhân công, máy móc và chi phí khác. Với cơ cấu giá thành này, cộng
với sự gia tăng trong đầu tư của toàn xã hội cho xây dựng cơ bản, nên
nhu cầu về tiêu thụ xi măng cũng tăng tương ứng. Đây là điểm thuận lợi
cho các doanh nghiệp sản xuất xi măng và các loại vật liệu xây dựng
trong nước.
Tuy
nhiên, xi măng trong nước cũng đang phải cạnh tranh với xi măng ngoại
khi giá bán xi măng trong nước đang tăng lên do tác động của nhiều yếu
tố, khiến các doanh nghiệp phải điều chỉnh giá, tăng trung bình từ
50.000 – 70.000 đồng/tấn.
Tổng
công ty Công nghiệp xi măng Việt Nam (Vicem), đơn vị đang nắm giữ 40%
thị phần xi măng cả nước cho hay, dù có tăng giá, nhưng xi măng vẫn là
mặt hàng có tốc độ tăng giá ở mức “chấp nhận được” khi so với mức tăng
giá của thép xây dựng, nên khả năng cạnh tranh vẫn tương đối ổn. Nhưng
cũng cần phải nhắc thêm rằng, cùng với tốc độ tăng giá ở mức còn “chấp
nhận được” đó, các nhà máy xi măng đều được đầu tư công nghệ hiện đại,
nhất là những nhà máy đang hoạt động thuộc Vicem đã khấu hao gần hết,
nên cũng thuận lợi trong quá trình cạnh tranh.
Dẫu
vậy, việc điều chỉnh tăng giá xi măng “nội” cũng là cơ hội cho xi măng
nhập khẩu. Ghi nhận từ thị trường cho thấy, tại một số địa phương thời
gian gần đây đã xuất hiện xi măng nhập khẩu từ Thái Lan và Trung Quốc
với giá bán thấp hơn xi măng trong nước từ 10-15%. Thực tế này khiến
các nhà sản xuất trong nước bị chia sẻ thị phần và cảnh báo nguy cơ bị
cạnh tranh quyết liệt nếu doanh nghiệp trong nước chuẩn bị không tốt
về nguồn hàng, chất lượng, hệ thống phân phối.
Ông
Học cũng thừa nhận, so với xi măng nhập khẩu của Trung Quốc và Thái
Lan, giá xi măng trong nước cao hơn. Nhưng các nhà sản xuất nội địa có
thể không phải quá e ngại trước tình trạng nhập khẩu xi măng tại một số
tỉnh bởi chắc chắn những công trình lớn, sử dụng vốn nhà nước, tiêu thụ
nhiều vật liệu sẽ không dùng loại xi măng này. Nhất là khi phần lớn xi
măng nhập khẩu là theo đường tiểu ngạch và chất lượng chưa được kiểm
định.
Nhưng
dù câu chuyện cạnh tranh của xi măng trong nước với xi măng nhập khẩu
chưa phải là vấn đề lớn với các nhà sản xuất, vì chưa có nhiều đơn vị
đứng ra nhập khẩu xi măng về bán thì cạnh tranh vẫn là điều cảnh báo
với các doanh nghiệp xi măng trong nước. Với thực tế của nhiều ngành
hàng, nếu các doanh nghiệp trong nước không xây dựng hệ thống phân phối
bài bản, phấn đấu giảm tiêu hao nguyên nhiên vật liệt để tăng sức cạnh
tranh của sản phẩm thì không phải sản phẩm xi măng nội nào cũng đứng
vững trước sự cạnh tranh của xi măng ngoại.
Còn
hiện tại, với tốc độ đầu tư xây dựng các nhà máy xi măng hiện nay và
như dự báo của Bộ Xây dựng, thì cuối năm nay, năng lực sản xuất xi măng
trong nước sẽ dư thừa từ 2-3 triệu tấn so với nhu cầu. Còn đến năm
2011, khi có thêm 12 dây chuyền sản xuất xi măng mới đi vào khai thác,
sản lượng xi măng thừa so với nhu cầu lúc đó sẽ lên tới 8 triệu tấn.
Chính
bởi thực tế này nên chuyện tìm đường xuất khẩu của xi măng nội đã được
nhiều doanh nghiệp chú trọng thời gian gần đây. Nhưng lối thoát này
cũng không dễ dàng khi mới chỉ có một số doanh nghiệp như Công ty Xi
măng Hà Tiên hay Công ty Xi măng Cẩm Phả là bước đầu khai phá được thị
trường với kim ngạch còn khiêm tốn.
Vì
vậy, cạnh tranh trong ngành xi măng cũng được dự báo sẽ còn rất quyết
liệt khi một, hai năm tới nhiều dự án xi măng cùng đi vào hoạt động và
cung tiếp tục bỏ rất xa cầu.
Theo Báo Xây dựng