Liên tiếp trong 3 năm đối mặt với trình trạng tiêu
thụ giảm sút, nhiều doanh nghiệp (DN) thép gặp không ít khó khăn để đảm
bảo hiệu quả sản xuất, kinh doanh. Theo đó, tình trạng thua lỗ kéo dài
cũng trở thành nỗi ám ảnh với DN khi đầu ra thị trường chưa có tín hiệu
khởi sắc. Không thể tìm được lối ra cho sản phẩm, các DN tính đến phương
án tiết giảm chi phí sản xuất nhằm giảm giá thành để tăng thêm doanh
thu và sức cạnh tranh cho sản phẩm.
Ngành thép đang đối mặt với rất nhiều khó khăn do thị trường tiêu thụ trong nước chưa có dấu hiệu phục hồi.
Nhiều DN lỗ nặng
Theo ông Lê Phú Hưng, Tổng giám đốc VNSteel, có đến 4/7 công ty, chi
nhánh trực thuộc công ty mẹ bị lỗ; chỉ có 6/13 công ty con làm ăn có lãi
với số lợi nhuận trước thuế là 94,3 tỷ đồng; khối công ty liên kết có
20/29 công ty có lãi với số lợi nhuận trước thuế là 885,6 tỷ đồng. Một
số đơn vị đang trong giai đoạn đầu tư hoặc xây dựng dự án, có đơn vị
phải ngừng sản xuất để chờ chuyển đổi, phần lớn các đơn vị còn lại đều
có hiệu quả hoạt động thấp và bị thua lỗ.
Những công ty lỗ tương đối nặng do việc trích lập công nợ khó đòi phải
kể đến như Gang thép Thái Nguyên lãi trong sản xuất được 50 tỷ đồng,
nhưng khi trích lập công nợ từ các năm trước đã có số lỗ lên tới 320 tỷ
đồng; Kim khí Hà Nội cũng lỗ trong sản xuất khoảng 8 tỷ đồng và trích
lập thêm công nợ nên có mức lỗ là 38 tỷ đồng; Tôn Thăng Long lỗ 9 tỷ
đồng; và một loạt các DN liên doanh liên kết khác bị lỗ", ông Hưng cho
biết.
Theo ông Hưng, với công ty mẹ, trong điều kiện cạnh tranh khốc liệt, đặc
biệt là lĩnh vực thép tấm lá, cũng như chi phí tài chính cho hoạt động
kinh doanh, vốn lưu động và hoạt động đầu tư, chi phí tài chính lên đến
gần 470 tỷ đồng, và phải trích lập vào các khoản dự phòng đầu tư của các
công ty con, công ty liên kết bị lỗ với số tiền 262 tỷ đồng, nên kết
quả là công ty mẹ bị lỗ. Với nhiều công ty con bị lỗ, chi phí tài chính
công ty mẹ nặng nề, gặp nhiều khó khăn, nên lãi gộp trong sản xuất kinh
doanh của công ty mẹ không đủ bù nên hoạt động chung là bị lỗ.
Tình trạng thua lỗ của hàng loạt DN thép đặt trong bối cảnh nguồn cung
các sản phẩm này vẫn đang tiếp tục dư thừa, trong khi nhu cầu tiêu thụ
không được cải thiện. Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), trong khi công
suất sản xuất thép cán của toàn ngành lên đến 9 triệu tấn, song do nhu
cầu thị trường giảm sút nên các DN phải điều chỉnh quy mô hoạt động,
nhưng cung vẫn vượt cầu đến 2 lần. Trong khi đó, cuối năm 2013 lại có
thêm một số nhà máy mới đi vào hoạt động, như thép Hòa Phát đưa ra
500.000 tấn; thép Việt Mỹ với 250.000 tấn đã khiến cho thị trường càng
cạnh tranh khốc liệt hơn. Đặc biệt, trong 4 tháng cuối năm 2013, giá
thép xây dựng liên tục giảm đã khiến các DN gặp thêm nhiều khó khăn
trong việc đảm bảo hoạt động kinh doanh có hiệu quả.
Ông Hưng cho biết dù các DN trong VNSteel đã có nhiều nỗ lực, song vẫn
không tránh khỏi trường hợp có đơn vị phải đóng cửa, dừng hoạt động.
Đủ phương kế giảm chi phí
Nhận định tình hình thị trường thép năm 2014, ông Trần Văn Khâm, Tổng
giám đốc Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên, cho rằng tình hình kinh
tế thế giới và trong nước năm 2014 còn gặp rất nhiều khó khăn, và ngành
thép cũng nằm trong xu hướng chung khi chưa có tín hiệu khả quan, giá
vật tư nguyên nhiên liệu đầu vào khó dự đoán, cung lớn hơn cầu, lại thêm
ảnh hưởng của thép nhập ngoại nên việc tiêu thụ sẽ càng khó khăn hơn.
Do đó, ông Khâm cho rằng việc thực hành tiết kiệm, tạo bước đột phá
trong giảm giá thành là một chiến lược trọng tâm được Gang thép Thái
Nguyên tính đến để đảm bảo duy trì và ổn định hiệu quả hoạt động.
Với đặc thù thị trường hiện đang hình thành mặt bằng giá thép khá thấp,
nên Gang thép Thái Nguyên đã giao khoán giá thành cho các chi nhánh trên
cơ sở tính ngược từ giá bán sản phẩm được thị trường chấp nhận, nhằm
tạo sức ép chung cho toàn hệ thống. Những quy chế mua sắm vật tư nguyên
phụ liệu, phụ tùng sản xuất cũng được triển khai nhằm đảm bảo kiểm soát
tốt giá, chất lượng, tồn kho và giảm chi phí tài chính.
Đối với Công ty Thép Thủ Đức, công tác quản trị lại được đặt lên hàng
đầu nhằm kiểm soát tốt mọi nguồn lực. Theo ông Hoàng Ngọc Oanh, Tổng
giám đốc Công ty, trước đây, DN chỉ chú trọng đến quản trị sản xuất nội
tại, tức là đưa ra các tiêu chí giảm tiêu hao chi phí sản xuất mà không
chú trọng đến quản trị đầu vào và quản trị đầu ra. Trong khi đó, hoạt
động này giúp DN kiểm soát được nguồn mua nguyên phụ liệu, đánh giá lúc
nào cần mua, chất lượng ra sao để đảm bảo sản xuất và giảm tiêu hao.
Hoặc với quản trị đầu ra, việc đánh giá đúng thị trường, đánh giá đúng
giá trị sản phẩm thật của mình cũng mang lại lợi ích rất lớn cho DN. Do
đó, trong năm 2014, Thép Thủ Đức đã lên kế hoạch kiểm soát và quản trị
tốt các tiêu chí này.
Theo ông Nguyễn Mạnh Quân, Vụ trưởng Vụ Công nghiệp nặng (Bộ Công
Thương), bên cạnh các yếu tố khách quan, cần nhận thấy rõ nguyên nhân
tăng trưởng thấp của ngành thép là do cách thức điều hành, quản trị của
DN. Do đó, mỗi đơn vị cần đánh giá, cải tổ lại hệ thống theo hướng tăng
tính chủ động và chịu trách nhiệm của các đơn vị bên dưới, rà soát và
giảm biên chế để bộ máy hoạt động tinh gọn và hiệu quả.
SJ (TH/ TBKD)