Làm sao để có tư vấn giám sát tốt?
20/11/2010 3:19:54 PM
Để dự án đi đến thành công rất cần có tư vấn giám sát tốt. Song để có được tư vấn giám sát tốt, ngoài năng lực, đạo đức cá nhân, chế độ đãi ngộ, môi trường làm việc; cần phải có cả nhà thầu tốt, chủ đầu tư tốt. Những điều kiện này hiện nay chưa hội tụ đầy đủ.
Thiếu tư vấn giám sát
Trên công trường, cán bộ tư vấn giám sát vừa thực hiện các nhiệm vụ tư vấn kĩ thuật, đưa ra các chỉ dẫn, quyết định các giải pháp giúp nhà thầu nhanh chóng giải quyết những vướng mắc kĩ thuật phát sinh, vừa thực hiện nhiệm vụ giám sát chất lượng công tác thi công của nhà thầu.
Tư vấn giám sát cũng có trách nhiệm hướng dẫn nhà thầu làm các thủ tục thanh toán, quyết toán. Công tác tư vấn giám sát như vậy vừa đòi hỏi sự sâu sát, mềm dẻo, tính hợp tác tốt với nhà thầu để có thể cùng triển khai dự án, giải quyết các phát sinh, đưa dự án về đích đúng hạn. Song bản thân công tác có 1 nội dung cơ bản là thay mặt chủ đầu tư giám sát hoạt động xây dựng của nhà thầu trên công trường, nên đồng thời cũng yêu cầu cao sự khách quan, tính độc lập của tư vấn giám sát. Do đó để đáp ứng các yêu cầu công tác, đòi hỏi cao và khá toàn diện năng lực, phẩm chất đạo đức của cán bộ tư vấn giám sát.
Ảnh minh họa - Nguồn Internet
Ông Nguyễn Minh Thắng - Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Tư vấn thiết kế GTVT (TEDI) cho biết: Để triển khai một dự án, nếu bước thiết kế cần 1 kĩ sư thiết kế, thì bước thi công muốn đảm bảo tốt cần có 1,5 đến 2 kĩ sư tư vấn giám sát. Thực tế xây dựng công trình giao thông hiện nay, cần số lượng lớn cán bộ tư vấn giám sát. Song tìm được người đáp ứng được yêu cầu là rất khó và các doanh nghiệp tư vấn cũng không mấy mặn mà với các hợp đồng tư vấn giám sát, đặc biệt là các dự án vốn trong nước, nên thiếu kĩ sư tư vấn giám sát tốt cho các dự án là khó khăn hiện nay khi triển khai các dự án xây dựng công trình giao thông.
Chủ quan và khách quan
Hiện cũng đã có các văn bản quy định chặt chẽ và đầy đủ, vai trò, trách nhiệm, quyền hạn và tiêu chuẩn chung của kỹ sư tư vấn giám sát. Trên thực tế, thực hiện được các quy định đó còn phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố chủ quan và khách quan.
Tư vấn giám sát không chỉ giải quyết các vấn đề kĩ thuật trên công trường, mà còn phải xác nhận chủng loại, chất lượng vật liệu nhà thầu đưa vào dự án, kí nghiệm thu khối lượng.
Song chất lượng giám sát một mặt phụ thuộc vào những yếu tố khách quan. Cơ chế chính sách cho các tư vấn giám sát của ta hiện chưa rõ ràng và chưa đầy đủ, đặc biệt là về vấn đề chi phí giữa các dự án trong và ngoài nước. Trong khi chi phí tư vấn giám sát ở các dự án trong nước quá thấp, mấy năm trước chỉ khoảng 0,3-0,4% tổng giá trị xây lắp, nay gần đạt 1%, thì ở các dự án nước ngoài thường là 4,5-5%. Thậm chí có dự án nước ngoài, chi phí dành cho dịch vụ tư vấn giám sát chiếm đến 6,5% giá trị xây lắp.
Đơn cử như tư vấn giám sát dự án đường Hồ Chí Minh, có những đoạn dài cả chục, trăm cây số nhưng phương tiện đi lại dành cho tư vấn giám sát không đủ, họ phải tự túc, hoặc đi xe máy. Với điều kiện làm việc hạn chế, dễ khiến tư vấn giám sát phải dựa vào nhà thầu và như vậy dễ sinh ra chuyện là khó kiểm soát chặt được.
Ở các dự án vốn vay ODA, ngay trên một dự án, lương kỹ sư Việt Nam rất thấp so với kỹ sư nước ngoài. Một tư vấn trưởng nước ngoài thường có lương 20.000 - 25.000 USD/tháng.
Nhưng tư vấn nước ngoài ký hợp đồng thuê kỹ sư trong nước với mức lương 800-1.000 USD/ tháng, cao lắm là 1.300 USD. Ngay cả lương của một phó chủ nhiệm dự án phụ trách giám sát người Việt cũng chỉ khoảng 1.500 USD. Các công ty, sau khi trừ thuế má, lãi doanh nghiệp, chi phí quản lý, sẽ trả lương tháng cho kỹ sư tư vấn giám sát khoảng 5-7 triệu đồng. Mức lương như vậy là thấp trong môi trường tư vấn hiện có sự cạnh tranh lớn hiện nay.
Chiếc ghế nóng
Một kĩ sư tư vấn giám sát kể câu chuyện của chính bản thân anh khi tham gia một dự án vốn quốc tế: Công trình thi công trong 3 năm mà có 6 lần chủ đầu tư thay đổi kỹ sư thường trú (tư vấn giám sát quốc tế) vì tư vấn đã “làm khó” cho nhà thầu. Khi tư vấn giám sát quốc tế phát hiện có sai phạm trong thi công, yêu cầu nhà thầu sửa chữa, nhưng nhà thầu lại kêu cứu tới chủ đầu tư, các chủ đầu tư gật đầu chấp thuận thì tư vấn giám sát quốc tế đó hoặc phải nhắm mắt ký nghiệm thu, không ký thì sẽ bị cắt hợp đồng và thuê tư vấn giám sát khác.
Anh kể: “Có lần, người quản lý trực tiếp tôi (kỹ sư thường trú người Nhật Bản) tâm sự sau những can thiệp khá sâu của đại diện chủ đầu tư trong công việc của tư vấn giám sát rằng “đây là lần cuối cùng tôi làm việc với Việt Nam, vì chủ đầu tư không coi trọng chất lượng công trình mà chỉ quan tâm đến việc mình kiếm được bao nhiêu tiền thôi”. Ông vừa nói vừa cho tay vào túi áo, để minh hoạ cho việc “nhận tiền” của chủ đầu tư. Sau đó vài tháng, ông hết hợp đồng tư vấn giám sát và trở về nước, còn tôi thì lại đón nhận một sếp mới. Thử hỏi, như vậy làm sao không xảy ra tiêu cực, chất lượng công trình không giảm sút, tiền đầu tư không thiếu”.
Đây không phải là một câu chuyện đơn lẻ của giới kĩ sư tư vấn giám sát. Từng nhiều năm trên cương vị Thứ trưởng Bộ Xây dựng - cơ quan đứng thứ hai sau Bộ Giao thông vận tải về tiếp nhận vốn ODA, Phó chủ tịch Tổng hội xây dựng VN Phạm Sỹ Liêm cho rằng, ở các công trình, tư vấn giám sát có quyền rất to, nhưng đôi khi phát hiện sai phạm cũng phải gật gù cho qua. Do đó, theo ông hiện nay có rất nhiều kĩ sư tư vấn giám sát tốt, nhiều cá nhân tốt. Song muốn có cả lực lượng tư vấn giám sát tốt, chất lượng tư vấn giám sát tốt trên các dự án, thì phải có chủ đầu tư tốt, có nhà thầu tốt.
Đức Minh_Theo GTVT.