Sắp tới, khi Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) và các Hiệp định Thương mại tự do (FTA) có hiệu lực, các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam sẽ có thêm nhiều cơ hội mới nhưng cũng phải đối mặt với không ít thách thức.
Tại Hội nghị, ông Phạm Văn Chắt, Báo cáo viên Bộ Công Thương về hội nhập kinh tế quốc tế đã tóm lược thông tin về tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam.
Theo đó, các FTA và thỏa thuận của AEC đều thống nhất cắt giảm thuế nhập khẩu giữa các thành viên xuống còn 0 - 5%, đồng thời, ngay khi các FTA có hiệu lực thì 90 - 95% số dòng thuế nhập khẩu được đưa về 0%.
Bên cạnh đó, khuôn khổ pháp lý sẽ ngày càng đơn giản, rõ ràng và dễ dự báo hơn, chuyển giao công nghệ trong hoạt động xây dựng thuận lợi hơn, thuế nhập khẩu giảm mạnh… Từ đó, các doanh nghiệp Việt Nam có nhiều cơ hội nhập khẩu kỹ thuật cao, công nghệ tiên tiến, máy móc thiết bị hiện đại và vật liệu chất lượng cao mà các doanh nghiệp Việt Nam chưa chế tạo hoặc sản xuất được.
Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội, doanh nghiệp Việt Nam sẽ đối mặt với nhiều thách thức. Cụ thể, việc cắt giảm thuế quan sẽ tạo thêm sức ép cạnh tranh với các doanh nghiệp xây dựng và sản xuất vật liệu trong nước, đồng thời phải chịu sức ép rất khốc liệt với nguyên liệu nhập khẩu từ EU, Nhật, Hoa Kỳ, Hàn Quốc, Trung Quốc.
Bân cạnh đó, các doanh nghiệp ngành xây dựng Việt Nam có nguy cơ bị mất thị trường nội địa vào tay các doanh nghiệp ASEAN. Lý do là mặc dù các thỏa thuận thương mại chưa hiệu lực nhưng từ nhiều năm qua, hàng hóa gồm vật liệu xây dựng, trang trí nội thất, máy móc công trình của các nước trong khối ASEAN như Thái Lan, Malaysia, Singapore… đã đổ bộ vào Việt Nam ào ạt.
Cùng với đó, trình độ của lao động ngành xây dựng Việt Nam và năng suất lao động thấp. Trong khi đó, cộng đồng AEC cho phép tự do di chuyển lao động có tay nghề nên Việt Nam sẽ phải đối mặt với sự di chuyển lao động.
Theo ông Chắt, kinh tế Việt Nam sẽ phải thay đổi, mà trước hết là việc phải hình thành các trụ cột kinh tế, trong đó có ngành xây dựng. Thời gian cho các doanh nghiệp ngành xây dựng chuẩn bị không còn nhiều.
Ông Nguyễn Bá Dương, Chủ tịch HĐQT Công ty Xây dựng Conteccons, một trong những nhà thầu tư nhân lớn tại Việt Nam hiện nay, cho rằng để đủ sức hội nhập và cạnh tranh với các doanh nghiệp trong khu vực khi AEC được thành lập vào cuối năm nay, các doanh nghiệp trong nước phải tích cực học hỏi kinh nghiệm, công nghệ từ các nhà thầu lớn của thế giới, để có thể đảm đương những công trình lớn, tầm cỡ.
Tại hội nghị, các chuyên gia cũng khuyến cáo các doanh nghiệp trong nước nên nhanh chóng tiến hành rà soát, tái cấu trúc, sắp xếp, tổ chức lại doanh nghiệp theo hướng khai thác tối đa lợi thế so sánh của mình, đồng thời mau chóng cập nhật công nghệ, kỹ thuật mới nhất trong ngành Xây dựng từ các nước tiên tiến, nâng cao năng suất lao động của công nhân, phương thức quản lý xây dựng… để “không bị chậm chân”.
Quỳnh Trang (TH)