Tính đến cuối năm 2014, cả nước có 74 dây chuyền
sản xuất xi măng đang hoạt động, tổng công suất thiết kế toàn ngành đạt khoảng 77,35 triệu tấn/năm, công suất thực tế có thể đạt từ 73 – 74 triệu tấn/năm.
Trong năm 2014, sản lượng
xi măng tiêu thụ toàn ngành ước đạt 70,6 triệu tấn, tăng 15% so với năm 2013.
Tổng cục Hải quan đã công bố số liệu
xuất khẩu xi măng trong năm 2014 đạt 21,1 triệu tấn, tổng giá trị xuất khẩu là 912,4 triệu USD. Đây là năm thứ 4 liên tiếp xuất khẩu xi măng vượt qua con số 21 triệu tấn, sau nhiều năm chúng ta phải nhập khẩu mặt hàng này và trở thành quốc gia
xuất khẩu xi măng đứng đầu ASEAN.
Vừa qua Bộ Xây dựng đã đề xuất và được Thủ tướng Chính phủ đồng ý đưa 5
dự án xi măng có công suất dưới 2.500 tấn clinker/ngày ra khỏi Quy hoạch; đồng thời, hoãn thực hiện 9 dự án đến giai đoạn sau năm 2015. Theo đó, Bộ Xây dựng cho biết, trong năm 2015 này, cả nước chỉ có 1
dự án xi măng nhỏ, công suất thiết kế 0,6 triệu tấn/năm đi vào vận hành. Dự kiến nguồn cung năm nay của ngành xi măng không thay đổi nhiều.
Tiêu thụ tăng, sản xuất duy trì nguồn cung khiến cho khoảng cách cung-cầu
ngành xi măng được thu hẹp. Bộ Xây dựng dự báo nhu cầu tiêu thụ năm 2015 tăng khoảng 3 triệu tấn so với năm 2014, xấp xỉ 6%. Nhu cầu tăng trưởng khả quan trong khi nguồn cung ít thay đổi có thể giúp duy trì
tồn kho xi măng ở mức vừa phải và cho phép các doanh nghiệp tăng giá bán để cải thiện lợi nhuận.
Theo ước tính từ Hiệp hội Xi măng Việt Nam (VNCA), tính đến cuối tháng 12/2014, lượng clinker tồn kho vào khoảng 2,1 triệu tấn, nhưng lượng tồn kho xi măng vào khoảng 600.000 tấn. Theo ông Nguyễn Hoàn Cầu, Tổng thư ký VNCA cho rằng, lượng tồn kho của
ngành xi măng kể trên không gây ra nhiều trở ngại đối với các
doanh nghiệp xi măng. Nguyên nhân là phần lớn lượng hàng tồn kho dưới dạng clinker (nguyên liệu để sản xuất, nghiền thành xi măng) nên có thể lưu kho lâu hơn, để đến giữa năm 2015 vẫn tiêu thụ được.
Bên cạnh đó, việc sử dụng nhiều nợ vay là một trong những đặc thù của các doanh nghiệp ngành xi măng. Đến cuối năm 2014, phần lớn các doanh nghiệp xi măng đang niêm yết vẫn còn hệ số nợ vay/vốn chủ sở hữu khá cao (HT1: 1,9x, BCC: 2,3x, BTS: 2,5x…).
Điều này đã tạo ra áp lực tài chính không nhỏ khiến lợi nhuận của một số doanh nghiệp thậm chí tăng trưởng âm trong giai đoạn 2011 - 2013. Việc mặt bằng lãi suất thấp và vẫn còn dư địa để giảm thêm trong năm 2015 sẽ là một yếu tố hỗ trợ đối với lợi nhuận của các
doanh nghiệp xi măng.
Bên cạnh đó, các
doanh nghiệp xi măng thuộc Tổng Công ty Vicem thường phải vay những khoản nợ lớn bằng đồng EUR trong quá trình đầu tư dây chuyền sản xuất là nguyên nhân dẫn đến khoản lỗ chênh lệch tỷ giá lớn trong giai đoạn 2009 - 2010 khi đồng EUR tăng giá mạnh.
Tại thời điểm cuối năm 2014, dư nợ EUR của BTS, HT1 và BCC còn chiếm gần một nửa tổng nợ vay ngắn và dài hạn của các công ty này. Như Rồng Việt Research có đánh giá ở phần “Triển vọng vĩ mô” trong báo cáo chiến lược năm, việc ECB công bố sẽ tung gói nới lỏng định lượng quy mô từ tháng Ba có thể khiến tỷ giá EUR/VND giảm mạnh trong năm 2015. Điều này hứa hẹn khả năng ghi nhận lợi nhuận lớn từ chênh lệch tỷ giá cho các doanh nghiệp xi măng niêm yết trong năm 2015.
Quỳnh Trang (TH)