Hiện nay, tổng công suất cả nước đạt 6,5 tỉ viên
gạch không nung/năm, chiếm 29% tổng sản lượng
vật liệu xây dựng năm 2014. Tuy nhiên đến nay, nhận thức của các chủ đầu tư, doanh nghiệp vẫn còn nhiều hạn chế, một số địa phương vẫn chưa mặn mà với chủ trương này.
Theo Thông tư 09/2012/TT-BXD được Bộ Xây dựng ban hành năm 2012 nhằm quy định
sử dụng vật liệu không nung cho các công trình xây dựng, thì các công trình được đầu tư bằng vốn ngân sách nhà nước tại các đô thị loại 3 phải sử dụng 100% vật liệu xây không nung kể từ đầu năm 2013.
Cũng theo thông tư này, các công trình xây dựng 9 tầng trở lên không phân biệt nguồn vốn, từ năm 2012 đến 2015 phải sử dụng tối thiểu 30% và sau năm 2015 phải sử dụng tối thiểu 50% vật liệu xây không nung loại nhẹ trong tổng số vật liệu xây dựng cho công trình.
Nhưng trên thực tế, có khá nhiều công trình sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước vẫn chưa nghiêm chỉnh thực thiện quy định này, vẫn còn tình trạng
sử dụng vật liệu xây không nung theo kiểu đối phó.
Bên cạnh đó, còn có địa phương xin lùi thời hạn thực hiện Thông tư 09/2012/TT-BXD ngày 28/11/2012, do địa phương này chưa có đơn vị nào sản xuất vật liệu xây không nung, hầu hết đều phải mua lại từ các địa phương lân cận nên giá thành bị đẩy lên cao, nguồn ngân sách dịa phương lại hạn hẹp.
Đến nay đã có trên 20 tỉnh trong cả nước gửi công văn về Bộ Xây dựng xin được lùi thời hạn thực hiện Thông tư 09 vì nhiều lý do khác nhau. Đơn cử như tại tỉnh Bến Tre, ngay sau khi phát hiện ra vết nứt trên một số công trình sử dụng vật liệu xây không nung, UBND tỉnh đã quyết định tạm ngưng việc sử dụng vật liệu xây không nung.
Theo ông Phạm Văn Bắc, Phó Vụ trưởng Vụ VLXD (Bộ Xây dựng) cho biết, năm 2013 và đầu năm 2014, Bộ Xây dựng đã có văn bản đồng ý để hơn 10 tỉnh được lùi thời hạn thực hiện Thông tư 09. Đó là những địa phương có khó khăn về nguyên vật liệu, điều kiện tự nhiên… nên chưa phát triển được
vật liệu xây không nung theo yêu cầu của Thông tư 09, chủ yếu ở khu vực đồng bằng sông Cửu Long và một số tỉnh miền núi.
Tuy nhiên, từ tháng 8/2014 đến nay, Bộ Xây dựng đã có văn bản yêu cầu các địa phương thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 10 của Thủ tướng Chính phủ cũng như Thông tư 09 của Bộ Xây dựng, giữ nguyên lộ trình thực hiện chương trình. Với tỉnh Bến Tre, khi biết thông tin trên, Bộ Xây dựng đã có văn bản yêu cầu UBND tỉnh Bến Tre kiểm tra xác định rõ nguyên nhân, có biện pháp khắc phục.
Hiện nay, có nhiều địa phương triển khai chương trình vật liệu xây không nung từ rất sớm, nhưng vẫn để vật liệu nung còn phát triển nhiều, hoặc chưa có cơ chế khuyến khích đủ sức hấp dẫn để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này. Bên cạnh đó, một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến Chương trình, hoặc chưa có giải pháp cụ thể hữu hiệu nhằm tăng cường sử dụng vật liệu xây không nung, hạn chế sản xuất và sử dụng gạch đất sét nung.
Trong khi đó, nhận thức của các nhà đầu tư, tư vấn thiết kế, nhà thầu, người tiêu dùng về vật liệu xây không nung còn chưa đầy đủ, chưa hiểu biết nhiều về sản phẩm vật liệu xây không nung nói riêng và bê tông khí nói chung, không nắm bắt được các quy định của Nhà nước nên nhầm lẫn giữa các chủng loại sản phẩm.
Vừa qua, tại cuộc họp về việc kiểm điểm tình hình thực hiện Chương trình phát triển vật liệu xây không nung mới đây, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đã yêu cầu tập trung thông tin, tuyên truyền nhằm thay đổi nhận thức để các cơ quan, địa phương, doanh nghiệp và xã hội thấy được lợi ích của việc sử dụng vật liệu xây không nung.
Đồng thời Phó Thủ tướng cũng chỉ đạo thành lập các đoàn kiểm tra, đôn đốc các địa phương tăng cường sản xuất và sử dụng vật liệu xây không nung, thay thế loại vật liệu truyền thống gây mất đất, ô nhiễm môi trường hiện nay; yêu cầu các địa phương xây dựng và ban hành lộ trình chấm dứt việc sản xuất gạch bằng lò thủ công, thủ công cải tiến, lò vòng sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Đại diện các bộ, ngành cũng thống nhất chung về lộ trình thực hiện chương trình.
Bích Ngọc (TH)